Faizin hemen bütün dinlerde, içtimaî adalet iddiasındaki ideolojilerde kerih görüldüğünü ifade etmiştik. Bunun sebebi de doğrusu çok açıktır; faiz, sermayeyi zahmetsizce biriktirip sonsuz büyütmeyi yadsımayan, bunu tabiî kabul eden bir içtimaî anlayışın ürünüdür ve dolayısıyla cemiyeti oluşturan unsurlar arasında tamamen çıkar eksenli bir ağın oluşmasına yol açmaktadır. Vücudun uzuvlarının hilafına sürekli büyüyen ve bünyeyi bozan bir tümör gibidir. Kişiler arası yardımlaşma ve dayanışma hislerini yok ederek sosyal dokuyu yozlaştırmaktadır. Böylesi bir cemiyetin çöküşü mukadderdir. Bu yüzden de içtimaî adalet iddiasındaki bir anlayışın, insan fıtratına aykırı ve gayritabii bir faaliyet olan faizi savunması düşünülemez.
İçtimaî düzenin esaslarını inceleyen Aristo “Politika” adlı kitabında faizi niye kötü gördüğünü şöyle izah etmektedir:
“En çok tiksinmeyi hak eden, faizciliktir: çünkü bundan sağlanan kazanç, doğrudan doğruya paranın kendi varlığından ileri gelir ve paranın doğuşuna yol açmış olan gayeye aykırıdır. Zira para mübadele için yaratılmıştır; oysa faiz paranın miktarını çoğaltır… Dolayısıyla da tabiata en aykırı düşen para kazanma tarzıdır.”
(Burada bir hususa teması zaruri görmekteyiz: Çok eski çağlardan beri bir çeşit vakıf hüviyeti taşıyan mabed, hastane, aşevi, yetimhane gibi kurumları işleten ruhban sınıfının, piyasada faizli işlemler yapılmasına karşı çıkarken kendi kurumları menfaatine bir nevi banka gibi çalışıp faizle borç verdikleri bilinmektedir. Bu kurumların büyüyüp ayakta almasının kamu lehine olduğu düşüncesinden hareketle muhtemelen bu tür faaliyetlere izin verilmekteydi. Budistlerde, Hindularda ve Zerdüştlerde bu tarz birçok vakıf benzeri müessese bulunmaktaydı. Her ne kadar İslâm’daki para vakıfları ilk bakışta bu kategoriye giriyor gibi gözükse de, bu tarz vakıfların mezkûr kurumlarla derin farklılıkları mevcuttur. Bu bahsi ayrı bir başlık altında işleyeceğimizden, şimdilik İslâm para vakıflarının murabehe, yani ortada bir metanın olduğu bir alışveriş şekli ile çalıştığını ve doğrudan faizli işlem asla yapmadığını belirtmek kanaatimizce kâfidir.)
Devamı için TIKLAYINIZ
