Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in 4 günlük Suudi Arabistan ziyareti ve Çin-Arap Ülkeleri Zirvesi, Fransa’nın önde gelen uluslararası televizyonu France24’te “Amerikan karşıtı eksen mi oluşuyor?” başlığıyla haberleştirildi.

Çin-Suudi Arabistan Zirvesi’nde, Kuşak ve Yol alanında işbirliğini geliştirme ve toprak bütünlüklerini koruma noktasında iki ülkenin birbirini desteklemesi kararı çıktı.

Xi Jinping; Mısır ve Tunus Cumhurbaşkanları, Irak Başbakanı ve Katar Emiri ile ikili görüşmeler yaptı.

‘BATI’YI BÖLGEDEN ÇIKARIYORLAR’

France24’ün yayınına katılan uzmanlar “buluşmanın Batı’yı bölgeden çıkarmayı hedeflediği” yorumu yaptı.

Programda BRICS uzmanı iktisatçı Jean-Joseph Boillot, Çin’den Mektuplar’ın kurucu ortağı Jean-Paul Tchang, Suudi Arabistan muhabirliği yapan Clarence Rodriguez, “Orients Stratégiques” Dergisi Genel Yayın Yönetmeni David Rigoulet-Roze yer aldı.

Konuklar, Körfez ülkelerinin ABD’nin dünyada bir gerileme içinde olduğunu ve çok kutuplu bir dünyaya girildiğini gördüğünü değerlendirdi. ABD’nin bölgeye yaptığı yatırımlar sınırlı olurken Çin’in Suudi Arabistan’ın en büyük ticaret ortağı durumuna geldiğini kaydetti. Sonunda Körfez’de ortak bir “serbest ticaret bölgesi” oluşturulacağı öngörüsünde bulundu.

Çin’in nasıl olup da hem İran hem de Suudi Arabistan’ın birinci ticaret ortağı sorusunu yanıtlayan uzmanlar, Çin’in birleştirici bir siyaset izlediği, örneğin Yemen konusunda iki ülkenin arasındaki sorunları yumuşatan bir rol oynadığını ifade etti

KUŞAK VE YOL İLE UYUM PLANI

Suudi Arabistan resmi ajansı SPA’da yer alan habere göre, 3 gün sürecek temasları kapsamında başkent Riyad’ta bulunan Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in, Yamame Sarayı’nda, Veliaht Prens Muhammed bin Selman tarafından resmi törenle karşılandı.

Bin Selman ve Xi, iki ülke arasındaki ortaklıkların ele alındığı bir toplantıya liderlik ederek, Suudi Arabistan ve Çin’deki mevcut kaynaklara yatırım yapma fırsatlarının yanı sıra uluslararası ve bölgesel gelişmeleri ele aldı.

Görüşmenin ardından iki ülke arasında “kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasını” imzaladığı kaydedildi. Ayrıca iki ülke arasında bir dizi ikili mutabakat zaptı ve anlaşmaların imza törenleri yapıldı. Söz konusu anlaşmalar, Suudi Arabistan’ın 2030 Vizyonu ile Çin’in Kuşak ve Yol Projesi’nin uyum planını da kapsadı.

İki ülke arasında doğrudan yatırımın yanı sıra Suudi Arabistan’da Çince öğretilmesi ve iskan alanlarında da mutabakat zabıtları imzalandı. Daha sonra Kral Suud Üniversitesi’nden Çin Devlet Başkanı Xi’ye törenle fahri doktora diploması verildi. Suudi Arabistan’ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco, Çinli “Shandong Energy” ile Çin’de rafinaj ve petrokimya alanında işbirliği fırsatlarını araştırmak üzere mutabakat zaptı imzaladı.

ORTAK AÇIKLAMADA TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ VURGUSU

Suudi Arabistan-Çin Zirvesi’nin sonuç bildirgesi olarak bir ortak yazılı açıklama yapıldı.

Suudi Arabistan ile Çin’in dış işleriyle ilgili konularda birbirlerine verdikleri önceliği sürdürmeyi teyit ettiği vurgulanan açıklamada, gelişmekte olan ülkeler için işbirliği, dayanışma, karşılıklı çıkar ve kazan-kazan modeli oluşturmada mutabık kalındığı kaydedildi.

“Karşılıklı çıkarları tereddütsüz desteklemeye devam etme, Suudi Arabistan ve Çin’in egemenlik ile toprak bütünlüğünü korumada birbirlerini destekleme, ülkelerin iç işlerine müdahale etmeme prensibini savunmak üzere ortak çabalarda bulunma” gibi konularda mutabık kalındığına işaret edildi.

Savunma alanında ikili işbirliği ve koordinasyonu geliştirmede kararlı olunduğu ifade edildi. İki ülkenin terör ve organize suçlarla ilgili karşılıklı veri paylaşım düzeyini yükseltmeyi teyit ettiği kaydedildi.

İran nükleer programının barışçıl olmasını garanti altına almak için ortak işbirliğini geliştirmenin gerekliliği konusunda Suudi Arabistan ve Çin’in hemfikir olduğu aktarıldı. Filistin-İsrail meselesine de kapsamlı ve adil bir çözüm bulunması gerektiği vurgulandı. Suriye krizine ilişkin siyasi çözüm çabalarını, ülkenin toprak bütünlüğü doğrultusunda yoğunlaştırmaya yönelik destek yinelendi.

YOĞUN GÖRÜŞME TRAFİĞİ

Xi, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile de bir araya geldi.

Mısır Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, Sisi’nin Xi ile görüşmesinde, iki ülke arasındaki işbirliği ve Orta Doğu’daki gelişmeler ele alındı. Görüşmede Sisi, Çinli turistlerin Mısır’a seyahatinin desteklenmesini ve Çinli şirketlerin Mısır’daki yatırımlarını artırmalarının teşvik edilmesini istediklerini belirtti.

Çin Devlet Başkanı, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile birer görüşme yaptı. Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani “stratejik ortaklığı güçlendirmeyi” görüşen Xi, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile görüşmesinde “Çin’in Filistin sorununa adil bir çözümden yana olduğunu” dile getirdi.

Aydınlık