Tarihten Notlar programının 5. bölümünde İbrahim Tatlı “Fatih Sultan Mehmed Niçin Sevilmezdi?” başlığıyla Fatih’i ve dönemini anlatıyor.
Videodan kesitler:
- Dedemiz Fatih’i herkes seviyor değil mi? Halbuki onun zamanında yaşasaydınız birçoğunuz onu sevmezdi. Zamanında Fatih Sultan Mehmet Han sevilmeyen bir sultandı. Halkın çoğunluğu, ulema, eski akıncı aileleri, Osman Gazi’den beri devlet içerisinde yer tutmuş önemli ailelerin ileri gelenleri Fatih’i pek sevmezdi. Çünkü Fatih, Osmanlı’da bir sürü eksikliği gidermiş, düzeni değiştirmiş ve Osmanlı Devleti’ni büyük bir imparatorluğa dönüştürmüştür. Dönüşüm demek sancı demek. Birilerinin devre dışı kalması ve yerine başkalarının gelmesi demek. Yani dönüşüm rahat rahat olmuyor.
- Fatih tek elde devleti topluyor. O dönemin uleması da biraz muhalif. İstanbul'un kuşatılmasını mesela sadece yeniçeriler ve Akşemseddin destekledi. Çok gayretli, güçlü ve sert iradesi olmasından dolayı başardı. Yoksa tahtan bile olabilirdi. Hatta Fatih İstanbul kuşatmasında başarısız olsaydı belki Osmanlı yıkılabilirdi veya bambaşka bir seyre gidebilirdi.
- Fatih ne yapıyor; Enderun mektebi vs. ile devşirmeye dayalı, devlet bürokrasini devşirmelere teslim edici noktaya doğru gidiyor. Bu bir imparatorluk mantığı. Bundan dolayı "Türkleri ihmal etti" deniyor. İhmal etmedi. Adamlar devlete ortak gibiler, devlete ortaklık olmaz ki. Türkler şu kadar devlet kurmuş ama yaşatamamışlar. Niye, çünkü devleti merkeze toplayabilme çok zayıf kalmış. Bunu yapamamışlar. Göktürkler, Selçuklular böyle bölündü. Çünkü taht kavgası oluyordu, amcaoğlu, kardeş kendisini devletin sahibi olmaya hak görüyordu. Bunun önüne geçilmesi gerekmiyor muydu? İçeride kavga çıkmaması için Fatih bunun önüne geçti ve sevilmeyen bir sultan haline geldi. Bu yüzden Fatih hakkında efsaneler icat edildi.
