Kaya Balaban 1953 senesinde İstanbul’da doğdu. Mütefekkir Salih Mirzabeyoğlu’nun Eskişehir’den komşusu ve gönüldaşı olan karikatürist Yalçın Turgut Balaban’ın kardeşidir. Eskişehir’de dergi dağıtma, gösteri ve yazılama faaliyetlerinde bulundu. İstanbul’da 1975 yılında Salih Mirzabeyoğlu’nun çıkardığı GÖLGE dergisinde aktif rol aldı ve emeği geçti. 1970’li yılların öğrenci hareketlerinde bilfiil bulundu. Yüksek İslâm Enstitüsü boykotlarında Gölge Dergisi kadrosu adına aktif rol aldı, Şehid Metin Yüksel ile beraber polislerle çatışmalarda ve boykotu kırma teşebbüsünde bulunan FETÖ'cü grubun darrp edilmesinde yer aldı. 1978 yılında Akıncılar İstanbul İl Merkezi’nde, Yakup Kaldırım’ın başkanlığı döneminde genel sekreterlik yaptı. Salih Mirzabeyoğlu’nun 1979 yılında çıkardığı AKINCI GÜÇ dergisinde de aktif rol aldı. 12 Eylül döneminde AKINCI GÜÇ davasından Samandıra Askeri Kışlası’nda 20 gün işkenceye maruz kaldı. Yüreği dopdolu, insanî yönü ağır basan biri olan Kaya Balaban’ın yaşlandıkça heyecanı da artıyordu. Dünyalık yapma felsefesi yoktu. En lüks yerde yemek yemekle, soğan ekmek yemek arasında bir fark görmez, gösterişe ehemmiyet vermezdi. Kalp rahatsızlığının yanında kanser hastalığına yakalandı.

Vefatından 20-25 gün önce bir dava arkadaşına “Bütün organlarım hasta, adeta günahlarım dökülüyor. Allah’a şükrediyorum. Hiç aklıma başka bir şey gelmiyor. Rabbimin istediği olur, ne zaman isterse beni alır. Bir şikâyet yok. Yeter ki affetsin.” diyen Kaya Balaban 15 Ekim 2018 Pazartesi günü vefat etti. Cenazesi 16 Ekim 2018 Salı günü İstanbul Ataşehir Camii’nde öğle namazını müteakip kılınacak cenaze namazının ardından Ihlamurkuyu Kabristanı’na defnedilecek.