Avrupa'da krizin kapısı doğal gaz fiyatlarındaki artışla aralandı. Avrupa'daki enerji ve doğalgaz kıtlığı alarm verici boyutlara ulaşmak üzere. Avrupa'da pandemi sonrası toparlanmaya yarayacak kadar stok olmadığı belirtiliyor. Rusya gibi ihracatçılar daha fazla doğal gazı evde tutmak için hareket ediyor.
Avrupa depolama tesislerinde stoklar düşük seviyelerinde. Avrupa gaz fiyatlarının geçen yıla oranla neredeyse yüzde 500 arttığı biliniyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın enerji güvenliği kıdemli danışmanı Amos Hochstein 20 Eylül'de Bloomberg Televizyonu'na verdiği demeçte, “Kış gerçekten soğuksa, endişem Avrupa'nın bazı bölgelerinde ısınmak için yeterli gaza sahip olmayacağımızdır” ifadelerini kullandı.
Doğal gaz fiyatları rekor seviyede
Avrupa'da doğal gaz fiyatları rekor seviyeye yükselirken karbon izin kontratlarının fiyatları da kömürden elektrik üretimine talebin artmasıyla 65 avronun üzerine çıktı
Avrupa enerji piyasalarında doğal gaz ve karbon izinleri salı günü rekor kırarken enerji krizi kışın yaklaşmasıyla daha da kötüleşiyor.
Hollanda 1 ay vadeli doğalgaz kontratları yüzde 11,6 yükselişle 84 avroya tırmanırken karbon izin kontratlarının fiyatı yüzde 2’den fazla yükselişe 65 avronun üzerine çıkarak rekor kırdı. Fiyatlardaki artışta Çin’in pazartesi günü gerçekleştirdiği vadeli likit doğalgaz alımının da etkili olduğu düşünülüyor.
Gerçekleşen satın alma Avrupa gösterge fiyatının oldukça üzerinden yapılırken bu durum Çin’in enerji krizinin derinleşmesi ile birlikte yakıt için daha fazla para ayırmaya istekli olduğunu gösteriyor.
ABD doğal gaz vadeli kontratları, stoklardaki darlığa ilişkin artan endişelerle birlikte küresel arz sıkışıklığının da katkısıyla yükseldi ve şubat 2014’ten beri en yüksek seviyesine tırmandı. Ekim vadeli kontratlar Nymex piyasasında yüzde 5 yükselerek 5,98 dolara kadar çıktı.
Kontrat pazartesi günü yüzde 11 yükselerek 5,70 dolara ulaşmıştı. Ekim kontratlarının vadesi salı gününün sonunda dolacak. Daha aktif işlem gören kasım vadeli kontratlar ise yüzde 5,1 kazançla 6,02 dolara kadar çıktı.
Türkiye’de de spot doğalgaz fiyatı 27 Eylül’de bin metreküp başına 2 bin 512 TL’ye kadar tırmanarak rekor tazeledi. Spot doğal gaz fiyatları eylül başında 2 bin 185 TL seviyesinde bulunuyordu.
Enerji sektöründen isimler ise dünyada yaşanan doğal gaz fiyat artışının Türkiye’yi de kötü etkileyeceğini çünkü Türkiye’nin bunu sınırlama kabiliyetinin hidroelektrik kapasitesiyle sınırlı olduğunu vurgulamıştı. Devletin gelen fiyat artışı dalgasını engellemeye çalışacağını fakat kurak sezon ve şu anki rezervuar doluluk seviyelerinden dolayı fiyat artışlarını engellemede başarılı olamayacağı düşünülüyor.
Kömüre geri dönüş
Doğalgaz fiyatlarındaki artışın elektrik üretimi için kâr marjını düşürmesiyle elektrik üreticileri kömüre yöneldi. Üreticilerin kömüre yönelmesiyle birlikte Avrupa’da karbon emisyon izin kontratlarının fiyatı da 1 senede iki katını aştı.
Bloomberg NEF’in raporuna göre, linyitten elektrik üretimi artan enerji fiyatlarıyla birlikte daha kârlı bir hale gelirken linyitten üretilen elektriğin fiyatı da mayıs ayından bu yana megawatt-saat başına 25 avroya yakın artış kaydetti.
Doğalgazdaki maliyet baskısından dolayı kömürden elektrik üretiminin artmasıyla karbon emisyon izinlerine olan talep de Emisyon Ticaret Sitemi kapsamında artış gösterdi.
Karbon fiyatları kömüre artan talep sonrası yükseldi
Kömürden elektrik üretmek isteyen üreticiler, falzadan neden oldukları her bir ton karbon için emisyon izni satın almak zorundalar. Kömürden üretimin artması da karbon salınımını artırarak karbon izinlerine olan talebi körükledi. Bu da karbon izin kontratlarının fiyatını önemli ölçüde yukarı taşıdı.
Karbon izin fiyatlarının artması da kömürden elektrik üretimini daha maliyetli bir hale getirerek Avrupa ve İngiltere’de elektrik fiyatlarının rekor kırmasına neden oldu.
