Türkiye’deki yatırımcılar yüksek enflasyon baskısının olduğu bir ortamda hızlı kazanım umutlarıyla kripto para piyasasına talebini giderek artırıyor. Finansal kurumlar, yatırımcıların paralarını kaybetme riski olduğu konusunda uyarsa da birçok yatırımcı kripto para birimlerindeki oynaklığı umursamıyor.
Son dönemde TL’deki oynak seyir yatırımcıların ilgisini çekmesiyle talep bir miktar düşse de kripto para piyasasındaki yükseliş ve TL’de eylül ayından bu yana süregelen kayıplar sonrası enflasyon baskısının iyice hissedilmesiyle kripto varlıklara ilgi yeniden arttı. Türkiye’de günlük kripto para işlem sayısı geçen hafta yeniden 1 milyon seviyesinin üstüne çıktı.
Türkiye’de kripto para piyasasında şu anda irili ufaklı 40 adet yerli borsa bulunuyor. Sadece iki büyük yerli kripto para borsası, Paribu ve BTC’nin günlük işlem hacimleri artık milyar dolarlarla ifade ediliyor. Yerli yatırımcı sayısınınsa 5 milyon civarında olduğu tahmin ediliyor. Öte yandan, yatırımcıların paralarını çekememesiyle sonuçlanan kripto borsası Thodex’in kapanma süreci piyasada güven kaybına yol açmış, bu alanda bir düzenleme ihtiyacı dillendirilmeye başlamıştı.
İlk taslak
Hürriyet’ten Neşe Karanfil’in haberine göre bu alanda bir yasa hazırlığında aşama kaydedildi.
Ortaya çıkan taslağa göre, izin almadan kripto varlık hizmet sağlayıcısı olarak faaliyet yürüttüğü tespit edilen gerçek ve tüzel kişilerin yetkilileri hakkında üç yıldan beş yıla kadar hapis, 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek.
Kripto varlık alım-satım ve transfer işlemlerini kurul tarafından yetkilendirilmemiş kuruluşlarda yapanlara da 20 bin liradan az olmamak üzere işlem tutarı kadar ceza verilebilecek.
SPK’ya yetki
Kripto para platformları ve hizmet sağlayıcıları izin verme yetkisi Sermaye Piyasası Kurulu’na verilecek. Kurul, platformlarda işlem görecek kripto varlıkların belirlenmesine, işlem görmenin sonlandırılmasına, işlem görmesi sonlandırılan kripto varlıkların elden çıkarılmasına ilişkin düzenleme yapmaya yetkili olacak.
Türkiye’de yerleşik kişilerin kripto varlıklara ilişkin alım-satım işlemlerini yalnızca kurul tarafından yapılacak düzenleme uyarınca yetkilendirilmiş kuruluşlar nezdinde yapmaları esas olacak. Platformların kendi nam ve hesaplarına yapacakları işlemler bu kapsamda değerlendirilmeyecek.
Müşterilerin yurt dışında yerleşik kuruluşlarda yapacakları alım-satım işlemleri ve bu işlemlere bağlı kripto varlık transferleri yalnızca yetkilendirilmiş kuruluşlar vasıtasıyla yapılabilecek.
Siber saldırı, teknik arıza, hatalar
Siber saldırı, teknik arızalar, operasyonel hatalar veya kripto varlık hizmet sağlayıcı mensuplarından kaynaklı suiistimaller sonucunda oluşan zararlardan, kripto varlık hizmet sağlayıcı mensupları kusurlarına ve durumun gereklerine göre zararlar kendilerine yükletilebildiği ölçüde sorumlu olacak. Şahsi sorumlulukla ilgili olarak getirilen hükümler uygulanacak.
Kripto varlık alım-satım platformlarının faaliyet izni aldıkları yıldan başlayacak şekilde, faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin azami yüzde 10’u olmak üzere her takvim yılı için kurulca belirlenecek oranı kurul bütçesine gelir olarak kaydedilecek.
SPK, nakit ödeme ve kripto varlık teslim yükümlülüklerini yerine getiremediği veya kısa sürede yerine getiremeyeceği ya da bunlardan bağımsız olarak mali yapılarının ciddi surette zayıflamakta olduğu ya da mali durumunun taahhütlerini karşılayamayacak kadar zayıflamış olduğunun tespiti halinde üç ayı geçmemek üzere verilecek uygun süre içinde mali yapılarının güçlendirilmesini istemeye ya da faaliyetlerini geçici olarak durdurmaya, faaliyet yetkilerini kaldırmaya, sorumluluğu tespit edilen yöneticilerin ve çalışanların imza yetkilerini sınırlamaya ve kaldırmaya yetkili olacak.
20 yıl hapis
Taslağa göre, faaliyet izni kaldırılan bir kripto varlık hizmet sağlayıcının, hukuken veya fiilen yönetim veya kontrolünü elinde bulundurmuş olan gerçek kişi ortaklarının müşterilerini zarara uğratmaları durumunda verilecek hapis ve adli para cezaları da belli oldu.
Buna göre, kripto varlık hizmet sağlayıcının ya da müşterilerinin kaynaklarını, kripto varlık hizmet sağlayıcının emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye düşürecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak kendilerinin veya başkalarının menfaatlerine kullandırmak yoluyla, her ne suretle olursa olsun kripto varlık hizmet sağlayıcıyı veya müşterilerini zarara uğratmaları zimmet olarak kabul edilecek. Bu fiilleri işleyenler hakkında 10 yıldan 20 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezası söz konusu olacak. Taslakta kripto varlıkların zimmet suçuna özel soruşturma usulü de belirlendi.
Yurt dışı hesaplar
Taslağa göre, kripto varlık alım satım platformu olarak faaliyet gösterenler, ikincil düzenleme yürürlüğe girene kadar faaliyetlerine kuruldan izin şartı aranmaksızın devam edecek.
İkincil düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar yeni platform kurulamayacak. Yurt dışı kuruluşlarda hesapları bulunan Türkiye’de yerleşik kişiler hesaplarını ve hesaplarda bulunan kripto varlıklarını kanunun yürürlüğünü izleyen altı ay içince tasfiye edecek. Yetkilendirilmiş kuruluşlar dışındaki cüzdanlardan yetkilendirilmiş kuruluşlara transferler en geç kurulca ilk faaliyet izninin verildiği tarihi takip eden altı ay içinde yapılabilecek.
