İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanlığı’nın yürüttüğü “Saraçhane Arkeopark Ziyaretçi Merkezi Projesi” ile ilgili çarpıcı bilgilere ulaşıldı.

Haber 7’nin haberine göre Bizans İmparatorluğu’nun en büyük bazilikaları arasında gösterilen, Ayasofya’ya benzerliği ile bilinen Aziz Polieuktos Kilisesi’nin kalıntıları üzerinde yeniden yükseltilmesi için düğmeye basıldığı belirlendi. 15 asır önceki Bizans kilisesini ihya etmek için çalışma başlatan İBB’nin bu hamlesi, Ayasofya Camii’nin “intikamının” mı alınacağı sorusunu da beraberinde getirdi.

Bizans kilisesi

Edinilen bilgilere göre, yapım tarihi 6’ıncı yüzyıla dayanan Aziz Polieuktos Kilisesi, günümüzde Fatih ilçesi, İskenderpaşa Mahallesinde yer alıyordu. 1202-1204 yılları arasında gerçekleşen 4. Haçlı Seferi’nde İstanbul’da yağmalanan yapılar arasında yer alan Aziz Polieuktos Kilisesi, Bizans İmparatorluğu’nun en büyük ibadethaneleri arasında gösteriliyor.

Bizans'a ait Aziz Polieuktos Kilisesi, İBB genel merkez binasının hemen karşısında yer alan, Mimar Sinan’ın “çıraklık eseri” Şehzadebaşı Camii ile Saraçhane Parkı’nın kesişim noktasındaki bölgedeydi.

Ayasofya’nın mimarlarından Anthemius’un inşasında yer aldığı kilisenin, daha sonra Ayasofya’ya da ilham olduğu belirtiliyor. Aziz Polieuktos Kilisesi mimari olarak Ayasofya’ya çok benziyor. Aziz Polieuktos'un Ayasofya’dan sonra ikinci en büyük Bizans bazilikası olduğu ifade ediliyor.

İBB'den tehlikeli adım

Aziz Polieuktos Kilisesi'nin ihya edilmesi için İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin 2021 yılında harekete geçtiği öğrenildi. İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı'nın gerekli çalışmaları yapabilmek için Anıtlar Kurulu'na başvuruda bulunduğu belirlendi.

İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı’nın, “Saraçhane Arkeopark Ziyaretçi Merkezi Projesi” kapsamında “İkinci Ayasofya” olarak nitelendirilen Aziz Polieuktos Kilisesi’nin yeniden ayağa kaldırılmak istendiği kaydedildi

İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı Kültür Varlıkları Projeler Müdürlüğü’nün 21 Haziran 2021 tarihli yazısı ile, Fatih ilçesi İskenderpaşa Mahallesi 941 ada, 3 parsel ve kadastral boşlukta kalan Polieuktos Kilisesi kalıntılarına ilişkin rölöve, malzeme ile hasar analizi paftaları, sanat tarihi raporu ve gerekli belgelerin değerlendirilmesini talep ettiği öğrenildi.

İstanbul 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 27 Ekim 2021 tarihinde İBB’nin talebini kabul ettiği saptandı.

İşte o belge

İBB tarafından Anıtlar Kurulu'na yapılan başvuruda Aziz Polieuktos Kilisesi'nin kalıntılarıyla ilgili çalışma yapılacağı bariz şekilde anlatılıyor:

Kazmaya devam edecekler

Anıtlar Kurulu’ndan izin alan İBB’nin bölgede başlattığı çalışma kapsamında bazilika kalıntılarının gün yüzüne çıkarılması için zeminin 15 metre kazıldığı belirtildi. Bununla yetinmeyen İBB’nin, çalışma kapsamının genişletilmesi için Anıtlar Kurulu’na ikinci kez talepte bulunduğu öğrenildi.

Geçtiğimiz ay yapılan başvuru ile, devasa bir alanda kilise kalıntısı araştırması yapılmak istendiği kaydedildi.

Yok olan caminin akıbeti merak ediliyor

CHP’li İBB’nin 15 asır önceki kiliseyi yeniden ihya etme çalışmaları gündeme gelirken, aynı noktada yer alan ve 1930’da ibadete kapatılıp, 1950’li yıllarda yıkılan Muhtesip Karagöz Camii için hiçbir adım atılmamış olması dikkat çekiyor.

1480 yılında inşa edilen Muhtesip Karagöz Camii, İstanbul’un fethinin ardından kurulan ilk mahalle olan İskenderpaşa Mahallesi’nin sembol ibadethaneleri arasındaydı. 15 asır önceki Bizans kilisesini ayağa kaldırmak yerine, 5 asır öncesinin İslam eserleri arasında yer alan Karagöz Camii'nin yeniden İstanbul'a kazandırılması isteniyor.

Karagöz Camii, aynı bölgede Anıtlar Kurulu tarafından “tarihi eser” olarak tescil edildi.

İskenderpaşa Mahallesi, İstanbul’un fethinin ardından Osmanlı İmparatoru Fatih Sultan Mehmet tarafından oluşturulan ilk semtler arasında yer alıyor. Manevi atmosferi ile bilinen İskenderpaşa’ya şimdi İBB tarafından dev bir kilise inşa edilmek isteniyor.