Bireysel yatırımcıların büyük hedge fonların planlarını bozduğu GameStop hisselerindeki ralliyle başlayan olaylar, Wall Street’in kurumsal yatırımcı baskın düzenine büyük darbe vurdu. Bireysel yatırımcıların Wall Street’e karşı artık heybetli bir güç olarak görüleceği iddiaları eşliğinde “devrim” ve “ayaklanma” gibi ifadelerin kullanıldığına şahitlik ediyoruz. Bu hadisenin önümüzdeki günlerde ne yöne evirileceği ise tahmin edilemiyor.

Senelerce liberal ekonomi, serbest piyasa ekonomisi diyenler bu hadisenin ardından finans piyasalarında kuralların yeniden yazılması, bir takım kısıtlamalar getirilmesi gerektiğini tartışıyor. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), geçtiğimiz çarşamba günü yaptığı açıklamada, piyasalardaki dalgalanmayı aktif bir şekilde izlediklerini, piyasa katılımcılarının durumunu değerlendirmek ve faaliyetlerini incelemek için regülatörlerle birlikte çalıştıklarını bildirdi. Bu da açığa satışa önümüzdeki dönemde bazı kısıtlamalar getirilebileceği yorumlarına neden oluyor.

5 Milyar Dolar Zarar

Reddit ve Wall Street Bets gibi internet forumlarından organize olarak yatırımlarını hedge fonların “düşüş” öngörülerine rağmen sürdüren bireysel yatırımcılar 2020’yi 19 doların altında kapatan GameStop hisselerine yüzde 2000’in üzerinde ralli yaptırdı. Şirketin hisseleri kapanış sonrası 483 dolara kadar yükseldi. Perakende yatırımcıların sadece GameStop’ta değil Blackberry ve AMC Entertainment gibi hisselere de yoğun ilgisiyle, ellerindeki pozisyonları çok daha yüksek fiyatlardan kapatmak zorunda olan fonların kaybı Oxfam verilerine göre yıl başından bu yana en az 70 milyar dolara ulaştı. GameStop’un düşeceğinden umutlu iki hedge fon Melvin Capital ve Citron Search’un zararı ise 5 milyar doların üzerinde.

Serbest Piyasaya Kısıtlama

Robinhood isimli platform gibi platformların bireysel yatırımcıların zenginleştiği bu işlemlere “tüketiciyi korumak” bahanesiyle kısıtlama getirerek “zengin hedge fonları korudu” ve bu tavır savaşı tümden kızıştırdı. Komisyon almadığı için geleneksel yatırım danışmanlık firmalarından farklılaşarak büyüyen Robinhood geri adım atmış olsa da, aralarında Bernie Sanders’ın Başkan Yardımcısı Adayı olarak da hatırlayacağımız ABD’li senatör Alexandria Ocasio-Cortes ve Tesla’nın kurucusu Elon Musk’un da olduğu birçok ünlü ismin yanı sıra dünyada ve Türkiye’de birçok uzman da kısıtlamaların bireysel yatırımcıları değil, her krizde servetine milyarlarca dolar ekleyen hedge fonları korumak için atıldığı değerlendirmesinde hemfikir. Social Capital CEO’su Chamath Palihapitiya da CNBC’de sunucuyla bireysel yatırımcıların hakkını savunarak tartışınca Reddit ayaklanmasının önemli kahramanlarından biri oldu. Robinhood hakkında 100 binden fazla olumsuz içeriği kısıtlayan Google’a da sosyal medyada tepkiler var.

ABD Hazine Bakanlığı’ndan ABD’nin Sermaye Piyasaları Kurumu SEC’e birçok otorite “ralliye kısıtlama getirilmesine” ön ayak olan açıklamalar yaptı. ABD’nin ekonomi yönetiminden sinyali alan birçok yatırım platformu, başta da Robinhood, sadece GameStop’ta değil AMC Entertainment ve Blackberry gibi başka hisselerde de görülen bu trendi “müşterileri ve şirketleri korumayı amaçladıkları” iddiasıyla kısıtlama getirdi. Interactive Brokers da kısıtlama adımı atan şirketlerden. Trading212, ETrade ve Ameritrade gibi platformlarda da erişim sorunları yaşandı. Bu işleri daha da karıştırdı çünkü, sosyal medyada organize olan küçük yatırımcılar, bu kısıtlamaları küresel finansal krizden bu yana açığa satış ve kısa pozisyon işlemleriyle milyarlarca dolar kazanan hedge fonları korumak amacıyla atılmış hamleler olarak gördü ve kısıtlama getiren kuruluşları internet platformlarında yerden yere vurarak en azından Robinhood’a geri adım attırdı. Gelişmeler Twitter’da Reddit Ayaklanması anlamına gelen #RedditRebellion gibi etiketlerle gündem oldu.

GameStop işlemlerini yapan yatırımcıların yakından takip ettiği Wall Street Bets hesabı, Reddit’te bir sonraki favori yatırımının iddialarla yüzde 4’ün üzerinde yükselen gümüş olabileceğini, spekülatif pozisyonlarla 25 dolar civarında olan gümüşün aslında 1000 dolar düzeyinde olması gerektiğini öne sürerek, insanları gümüşe yatırım yapmaya davet etmiş oldu. JPMorgan gibi dev finans kuruluşlarının gümüşteki spekülasyon işlemleri nedeniyle dava edilmesi ancak cüzi cezalarla anlaşmaya gitmesi, Reddit kullanıcılarının bu iddialarını destekleyen unsurlar olarak gösterildi.

Hadisenin Arkaplanı

Bazı analistler ise ABD’de tarihte hiç görülmemiş şeyler olduğunu ve bunun küçük yatırımcının devrimi diye lanse edildiğini belirtirken konunun tam olarak öyle olmadığını da dile getirdi. Hadisenin arka planı incelendiğinde gerçekten farklı sermaye bağlantıları ve karmaşık ilişkiler ortaya çıkıyor. Başta Elon Musk olmak üzere bazı sermayedarların açığa satış yapanlara karşı küçük yatırımcıların yanında durmasının hadisenin bu boyuta gelmesine sebep olduğu söyleniyor. Hadisenin içerisinde Ken Griffin (Citadel), Stephen Cohen (Point 72), Gabe Plotkin (Melvin Capital), Andrew Left (Citron Capital) açığa satış yapan tarafta, Gamestop’un yüzde 12’sini alan Ryan Cohen, Elon Musk (Tesla), Vladimir Tenev (Robinhood), Jamie Rogozinsky (Wallstreet Bets), Michael Burry (The Big Short) ise küçük yatırımcıları destekleyen tarafta bulunuyor. Bilhassa Elon Musk’ın Gabe Plotkin ve Andrew Left’e karşı olan şahsi husumeti bu hadisenin yaşanmasında önemli faktörlerden biri olarak görülüyor. Öte yandan mevzuya dahil olan siyasîler de bulunuyor.

Pandemi nedeniyle 450 mağazasını kapatacağını duyuran oyun konsolları satan perakende zincir GameStop, hedge fonların açığa satış yaptığı hisseler arasındaydı. Yani hedge fonlar bu hisselerin düşeceği öngörüsündeydi. Ancak genelde hedge fonlar kısa pozisyon alıp veya açığa satış yapıp hisse fiyatlarını daha da düşürür, sonrasında ucuzdan hisse alıp spekülatif bir hikaye ile hisselerin fiyatını yükseltir ve milyarlarca dolar kâr ederdi. GameStop hikayesinde açığa pozisyonlanan hisseler, bireylerin işlemleriyle ralli yapınca, hedge fonların bu planları bozuldu. Pozisyonlarını kapamak zorunda olan fonlar yüksek fiyatlardan alım yapmak zorunda kalarak ralliyi daha da körüklemek zorunda kaldı ve aralarında Melvin Capital ve Citron Research’ün de olduğu birçok fon milyarlarca dolar zarar etti.

Baran Dergisi 734.Sayı