Mevlâna İdris’in sanat masallarını diğer masallardan farklı yapan kahramanlarıdır. Masal kahramanları insan ve hayvan olabileceği gibi bitki ve cansız varlıklar da olabiliyor. Masalları okurken kahramanların size yaklaştığını fark ederseniz yazarın yolculuğuna tanık olursunuz:
“Adamın biri altmış yaşında” doğar. Bir başkasının dokuz düğmeli tişörtü vardır. Kara kedi niçin kimseyi umursamayarak yürür? Kelimeleri sessizlik torbasına koyan çocuğun amacı neydi? Bir çocuk işaret parmağındaki dünyanın en uğur böceğiyle niçin yolculuğa çıkmıştı? Dalgın ve dağınık bir adam olan Profesör Haşır Huşur hangi formül üzerinde çalışıyordu? Bu sorulardan bu kitabın kimya ya da fizik kitabı olduğunu sanmayın. Mevlâna İdris’in diğer sanat masallarında olduğu gibi fantastik dünyaya pencereler açılıyor. Gerçeğe hem hayal penceresinden hem de karşı kıyıdan baktırıyor.
Mevlâna İdris’in masalları hem soru hem de cevap niteliğinde. Masal kahramanları insanlar, hayvanlar, bitkiler ve cansız varlıklar olabilir. Bu kahramanların yaşları kaç olursa olsun çocuk gibi soru sorar, çocuk gibi bakarlar dünyaya. Çünkü hepsi merak ettiklerinin peşine düşen kahramanlardır. Tutkuludurlar. Hayal ettiklerini gerçekleştirmek için uyurken bile çalışırlar.
“Yıllardır masal yazıyorum. Dünyaya gelmekle gitmek arasında herkes bir şey yapıyor. Benim yapmaya çalıştığım şeylerden biri de bu: Masal yazmak.” diyor Mevlana İdris. Onun masal serüveni de böyle başlıyor.
İdris, masalın önemine dikkat çekiyor:
“Yıllar önce masal dünyanın bittiği yerde başlar, demiştim, yine diyorum.
Masal formu, içinde barındırdığı geniş imkân ve sınırsızlıklar sebebiyle diğer edebiyat türlerinden epey farklı bir yerde durur.
Onu geçmişte bazan cinler periler krallar kraliçeler arasında görüyoruz, bazan 1001 gece masallarında olduğu gibi sonu gelmez serüvenler arasında, bazan da Ezop’ta olduğu gibi türlü hayvanât arasındaki diyaloglarda.
Zaman zaman karanlık ve çekilmez hâle gelen dünyada insanlığın bir kaçış veya ışık penceresi de diyebiliriz masala.
Masalların kökeninin Afrika olduğu, dünyadaki masalların buradaki sınırlı sayıda masallardan üretildiği söyleniyor. Bugün gelinen noktada ise anonim olmayan, imzalı masalları okumak mümkün. Ama her ülkenin klasik masalları hâlâ sarsılmaz biçimde anlatı büyüsünü koruyor; artık o masalları birine anlatan olmasa da.
Dinlenen masallardan okunan masallara, oradan da izlenen masallara çoktan geçtik ve bu alanda da baş döndürücü bir trafik var. Metafizik boşluk bugün cin peri ile değil ama çağdaş mitler, anlayışlar, yine kaynağı belirsiz olağanüstülükler ile endüstrileşmiş biçimde sürüyor.
Masal geleneksel hayat içinde anlatılan bir şeydi, evet. Sonra folklorun bir nesnesi hâline geldi ve şimdi diyebiliriz ki arkeolojisi de yapılmakta. Hayat ritminin değişmesi, geniş ve büyük aile yapısının ev mimarisiyle birlikte ortadan kalkması bir çok şey gibi masalı da etkiledi. Masal, anlatılan bir şeyden yazılan ve çizgi ya da reel filme dönüşen yeni bir anlatı çeşidine evrildi.
Masalın biraz bu dünyadan sıkılanlar için yazıldığını düşünüyorum. Masal deyince aklımıza hemen formel masal imajları gelmesi yanıltıcı olur. Şu anda çocuklardan daha çok büyüklere masal anlatıldığını düşünüyorum. Çağdaş masalcılar kimler? Bankalar, reklam şirketleri, bazan politikacılar, değişik gurular, koçlar vs. Büyüklere anlatılan bu masal çerçevesinde de klasik masallarda olduğu gibi devler, ejderhalar, kriz alanları var ama biçim ve içerikleri farklı.
Ama biz bunu hiç bilmiyormuş gibi yapıp çocuklara dönelim. Çocukların zamanını da tuhaf ve zorunlu meşguliyetlerle işgâl ediyoruz niyeyse? Soluk alacak zamanları kaldığında da başka meşgaleler buluyoruz onlara hemen.
İnsanlığın masalsı zamanı olan çocukluk, o kadar çok şeyle dolduruluyor ki çocukluğun üstü siliniyor.”
Mevlana İdris’in çocuk kitapları:
Vejetaryen Aslan
Sinir Dükkanı
İyilik Dükkanı
Dokuz Düğmeli Adam
Saçları Dökülen Adam
Dünyayı Kurtaran Çocuk
Yağmurlu Şehirdeki Adam - Tuhaf Adamlar
Küçükken Dinlemediğim Masallar
Mardinli Saatçi ile Madridli Zapparo
Davulcu Ayı
Öğrenci Eşek
Kafamın İçinden masallar
Şizofreni Risalesi
Para Dağıtan Adam
Kuyruğu Dumanlı Kedi
Uçan Eşek
Korku Dükkanı
Bir Çuval Gözlük-Başka Çocuklar
Küçük Süpermen
Mavi Çocuk
Diş Hekimi Timsah
Bakkal Kaplan
Bulut Çocuk
Halepli Zeynep
Tuz
Dünyanın En Uğur Böceği
Kirpinin Bahar Konseri
Acayip Hayvanlar
Sufi İle Pufi
Kasap Köpek
Cankurtaran Yunus Balığı
Profesör Haşır Huşur
Düşünen Adam
Kuş Adam
Behram Geri Döndü
Havuç Havuç Havuç
Çocuk Kırmızı
Sarı Telefon
Asker Fil
Öğretmen Öküz
Şoför Tavşan
Doktor Tilki
Ellerimizin Büyük Boşluğu
Baloncu Kirpi