Türkiye’de Taliban’ın itikadı hususunda birçok manipülasyon yapılıyor. Bu husustaki görüşlerinizi alabilir miyiz?
Taliban Hanefi, Matûrîdi bir itikada sahiptir. Anadolu Matûrîdîliği ile Afganistan Matûrîdîliği arasında çok büyük bir mesafe olduğu kanaatinde değilim. Elbette bir kısım farklılıklar mevcut ama bunlar, onların Mâturîdî olmadığını söyletecek farklılıklar değil. Afganistan’da ehl-i hadise kayan anlayışın olduğu söyleminin aslında Matûrîdî alimlerin hadisle münasebetinin tam olarak bilinmemesinden kaynaklandığı kanaatindeyim.
Bizde sinek kaydı traşlı ve kravatlı profillerden Matûrîdîlik dinleme serüveni, en sonunda sünnet ve hadisle Matûrîdîliğin hiçbir ilişkisi olmadığı kanaatine evrilmeye başladı anlaşılan. Bu sebeple Taliban’ın kılık-kıyafetinden ve uzun sakallarından dahi farklı anlam çıkarılabiliyor. Onların aslında bizim gibi Matûrîdî olmadığına buradan dahi fikir yürütülüyorsa söylenecek bir şey kalmaz. Elbette Hint alt bölgesi ile ilişkinin zaman içinde rivayet ilimlerinde yetkin Matûrîdîlerin varlığını ve bu yetkinliğin belli konularda görüş farklılıklarını beraberinde getirdiği inkar edilemez. Fakat tâlî konulara değil de mezhebin aslî kabulleri açısından bakıldığında, Taliban Matûrîdiliğinin -ne demekse- farklı bir Matûrîdilik anlayışı olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Hatta daha açık ifade edecek olursam; bizdeki bir kısım Mâturîdîlik savunucularının itikadlarını Mâturîdî imamların akâid metinlerine arz etsek, Taliban’ın değil de belki bizimkilerin Mâturîdîlikten daha uzak olduğunu samimiyetle söylememiz gerekecektir.
Yani, Taliban’ın Matûrîdiliğin dışında olduğu iddiası, buradaki Matûrîdilik iddiasındaki tiplerin o daireye girememesinden mi kaynaklanıyor?
Evet tabii ki. Matûrîdiliği laik, demokratik bir kisveye büründürmek isteyenler var. Dolayısıyla bunların yansıtmaya çalıştığı Matûrîdilik ile Ehli Sünnet’in Matûrîdiliği bir değil. Bu tipler de her fırsatta Matûrîdiliği çarpıtmaya, istismar etmeye çalışıyor, Taliban’ı da bu çarpıtmaya vesile kılıyor. Seküler bir hayat yaşayan, zihinleri iğdiş olmuş insanlar var. Dolayısıyla oradaki kılık-kıyafeti, sakalı medyaya yansıtarak bu Matûrîdilik değil diye algı yapıyorlar.
Taliban’ın iktidarı ele geçirmiş olması neden bunları bu kadar rahatsız etti?
Çünkü Taliban başarılı olursa yıllardır anlatmış oldukları Kemalizm’in başarı hikayesi çökecek. Bizim nazarımızda bir kıymeti olmasa da geniş kitleler nazarında, Milli Mücadele sonrası anlatılan bir başarı hikayesi var ve “Başarılı bir İslam ülkesi var mı?” şeklinde bir soru sorarak Kemalizm’in sözde başarısından dem vuruyorlar. Şimdi ise Amerika’yı yenmiş, hükümet kurmuş, yarın bir başarı hikayesi yakalayan bir yapı ortaya çıkarsa, bu propagandaları son bulacak. Klasik anlayışta sıkıntı var algısı yıkılacak. Bundan dolayı şimdiden algı yapıyorlar. Bu tipler Taliban’ın başarılı olmamasını, destek görmemesini, hatta Amerika’nın Afganistan’ı tekrar işgal etmesini istiyor.
Son olarak eklemek istediğini bir husus var mı?
Bize düşen bu zafere sevinmemiz oradaki kardeşlerimize yardım etmemiz ve bir hatalarını gördüğümüzde düzeltmemizdir.
Baran Haber
