ABD Başkanı Joe Biden ile Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, 16 Haziran’da Ce-nevre’de iki ülke arasındaki bir dizi anlaşmazlığı tartışmak üzere ilk defa bir zirvede bir araya gelecekler. Toplantının en önemli gündem maddeleri ise şu 5 madde olacak:

“Dezenformasyon ve siber saldırılar”

ABD'nin Moskova'ya yönelik bir dizi yaptırımının arkasında yer alan, özellikle 2016’da Donald Trump’ın başkan seçilmesiyle sonuçlanan seçimlere müdahale amaçlı dezen-formasyonlar ve siber saldırılar, iki ülke arasındaki gerilimin merkezini oluşturuyor.

Kısa bir zaman önce büyük bir siber saldırı dalgası Washington’u alarma geçirmişti. Bu saldırılardan birçoğu Moskova’ya veya Solarwinds, Colonial Pipeline ve JBS gibi Rusya merkezli hacker gruplarına atfedildi.

Zirveye katılmayı uzun zamandır reddeden Rusya, Washington’u muhalefeti desteleyerek, Kremlin’i eleştiren çevreleri ve medya kuruluşlarını finanse ederek Rusya’nın iç işlerine karışmakla suçluyor.

Moskova ayrıca kendisinin ABD siber saldırılarının hedefi olduğunu düşünüyor ve bilgi silahlarının kullanımını sınırlamak için “küresel bir anlaşma” yapılmasını isti-yor. Kremlin, bu öneriyi Eylül 2020’de de dile getirdi.

“İnsan Hakları”

Biden, Rusya’da yaşanan insan hakları ihlalleri hususunda elleri bağlı durmayacaklarını Putin’e ileteceğini belirtti. Kremlin ise bunu iç işlerine müdahale ve tahakküm olarak kabul ediyor. Dolayısıyla bu konu Rusların Amerikalılara olan güvensizliğini daha da körüklüyor.

Moskova’ya yöneltilen eleştiriler ise Kremlin’in en önde gelen rakibi Alexei Na-valny’nin Ağustos 2020’de zehirlenmesi konusunda yoğunlaşmış durumda. Navalny, zehirlenmekten kurtulduktan sonra hapse atılmış, yakınları ve teşkilatı adli kovuşturmalara maruz kalmıştı.

Öte yandan Rusya, geçen Ocak ayında ABD Kongre binası (Capitol) baskınında tutuk-lanan Trump yanlısı göstericilerin haklarına saygıyı sorguluyor.

Rusya ayrıca Hollywood’da ve sosyal ağ devleri tarafından internette uygulanan “san-sürü” eleştiriyor. Son olarak Moskova, ABD’deki “saçmalık derecesindeki siyasi baskı-yı” da kınıyor.

(Siber saldırılar ve insan hakları gündemde ön planda olacak. The Independent Ara-bia-Alaa al-Rasm)

“Askeri genişleme”

İki ülke arasında askeri düzeyde birçok anlaşmazlık bulunuyor. Ukrayna, Suriye ve Kuzey Kutbu gibi anlaşmazlıklarda iki ülke de birbirini askeri genişleme ile suçlu-yor.

İki ülkenin birçok anlaşmayı sona erdirmesi, silahlanma yarışının hızlanmasına iliş-kin korkuları artırıyor. Putin, 2018’den bu yana, mevcut uçaksavar savunmasını bile aşabilen bir “süpersonik” füze modelini geliştiriyor.

ABD ise Rusya’nın 2014’de Kırım’dan işgal ettiği toprakları ilhak edeceğine dair korkuları artıran, son zamanlarda yaklaşık 100 bin Rus askerinin Ukrayna sınırlarına konuşlandırılmasına dikkat çekiyor.

Moskova ise NATO’nun Doğu Avrupa’daki askeri tatbikatlarının ve konuşlandırılma-sının en büyük bölgesel tehdidi oluşturduğunu iddia ediyor.

Bu nedenle Biden-Putin görüşmelerinin merkezinde “stratejik dengenin” olması muhtemel görünüyor.

“Diplomatik hat”

Her yaptırım ve karşı yaptırım dalgasında Ruslar ve Amerikalılar, diplomatların sınır dışı edilmesine yoğunlaşarak elçilikleri ve iletişim kanallarını boşaltıyorlar.

Bu yıl, Biden’ın bir röportajda Rus cumhurbaşkanını “katil” olarak tanımlamasının ardından Moskova ve Washington büyükelçilerini “istişare” için ülkelerine geri ça-ğırdılar.

Rusya, ABD’yi Rus diplomatların ülkeye girişi için vize vermeyi durdurmakla suçlu-yor. Moskova da Şubat ayında ABD Ulusal Uzay Ajansı’nın (NASA) bir temsilcisine vize vermeyi reddetti.

Rusya’nın yerel personel almasını yasaklaması sebebiyle Moskova’daki ABD Konsolos-luğu personel sıkıntısı yaşıyor ve vize veremiyor. Ayrıca Rusya’daki ABD vatandaşlarına yönelik hizmetler de tehdit altında.

“Mahkûmlar”

Son olarak, bazı mahkûmlar kaderleri konusunda Putin ve Biden’ın önümüzdeki haf-talarda veya aylarda bir anlaşmaya varmalarını umuyor.

Casusluk suçlamasıyla Rusya’da tutuklanan Paul Whelan, Haziran ayı başında Biden’ı kendisini takas anlaşmasıyla kurtarmaya davet etti. ABD’de tutuklu bulunan silah kaçakçısı Victor Bout’un annesi iki ülkenin başkanlarına çağrıda bulundu.

Kokain kaçakçılığı suçlamasıyla Amerika’da tutuklanan Rus pilot Konstantin Yaroshenko’nun ailesi de çocuklarının serbest bırakılmasını talep etti.

Bu konuda yapılacak herhangi bir müzakere, alkollü halde iki Rus polisine saldırmak suçlamasıyla tutuklanan Amerikalı Trevor Reid’i de kapsayabilir.

Şarkul Avsat