Ponza Deniz Muharebesi, Ceneviz Cumhuriyeti Donanması ile Fransa Krallığı'nın eşlik ettiği Osmanlı İmparatorluğu Donanması'nın savaştığı; 5 Ağustos 1552 günü, Ponza adası açıklarında gerçekleştirilen bir savaş. Bu savaş aslında, İtalya Savaşı’nın bir parçası olarak değerlendiriliyor.

İtalya Savaşı’na gelince… İtalya Savaşı yahut diğer adıyla Habsburg–Valois Savaşı, 1551-1559 yılları arasında vuku bulan ve Fransa Krallığı'nın İtalya Yarımadası'nda egemenlik kurmak istemesiyle başlayan bir savaştır. Savaşın nihaî noktasında İspanyollar, Güney İtalya’yı ele geçirdi.

Ponza Zaferine dönersek… Turgut Reis'in komuta ettiği Osmanlı Donanması, Meşhur Cenevizli amiral Andrea Doria komutasındaki Ceneviz Donanması karşısında zafere ulaştı. Osmanlı ile Fransa Krallığı bir cephede, Ceneviz ise tam karşıda…

Osmanlı Donanması yaklaşık 100 kadırgayla savaşa başladı. 5 Ağustos 1552’de Ponza adası açıklarında karşılaşan iki donanma birbiriyle mücadele etti. Savaş, Ponza adası yakınlarında başladığı için adını buradan alıyor. Osmanlı Donanması, Andrea Doria’nın donanmasından 7 kadırgayı ele geçirdi. Doria, validesinin ölümünden sonra Roma’ya gönderilmiş, papalık muhafız birliğinde üstün başarı göstermiş, asiller tarafından gıptayla bakılan bir şahsiyet olmuştur. Yine de Barbaros Hayreddin Paşa ve Turgut Reis’ten çok çekmiştir bu general!

Muharebenin ardından Fransız kadırgalarının eşlik ettiği Osmanlı Donanması, 13 Ağustos günü Mayorka'ya girdi. Akabinde Sakız Adası ele geçirildi.

Turgut Reis kimdir?

Denizciler arasında Büyük Turgut, Turgutça, Dragut (İtalyanlarca), bilinen bu zât Trablus fatihidir. Preveze Deniz Savaşı’nda da Barbaros Hayreddin Paşa’nın yanında savaşmıştır.

Turgut Reis, korsan denizciliğinin yaygın olduğu dönemde Barbaros kardeşlerle birlikte deniz gazâlarında bulundu. Preveze Deniz Savaşı’na (1538) gönüllü levent reisi sıfatıyla gemisiyle katıldı ve çeşitli yararlıklar gösterdi. 1540’ta Küçük Malta diye bilinen Gozo’ya akın düzenledi. Aynı yıl Korsika adasına düzenlediği başka bir akında beraberindeki on üç gemiyle birlikte Andrea Doria’nın yeğeni Giannettino Doria tarafından esir alındı. Üç yıl sonra Fransa için yürüttüğü yardım harekâtı sırasında Barbaros Hayreddin Paşa’nın Ceneviz’i yağmalamakla tehdit etmesi üzerine serbest bırakıldı. Barbaros, Turgut Reis’i divanında, “Nefsinde bir yarar gâzidir” diyerek övmüş ve kendi yedek gemisini verip taltif etmiştir. Turgut Reis de, tıpkı Barbaros Hayreddin Paşa gibi Osmanlı’nın unutulmaz neferlerinden birisidir.