Türkiye Yazma Eserler Kurumu (TÜYEK), İslam bilim ve teknoloji tarihine adanmış ömrü boyunca 18 ciltlik Arap‑İslam Bilim Tarihi’ni kaleme alan Prof. Dr. Fuat Sezgin’in kişisel yazma ve matbu eser koleksiyonunu çevrim içi erişime açtı. Böylece akademi ve kültür dünyası, Sezgin’in “saklı bahçesi”nin gizli hazinelerine ilk kez tek tıkla ulaşma imkânına kavuştu.
Bitlis’ten Frankfurt’a uzanan ilmî serüven
24 Ekim 1924’te Bitlis’te doğan Sezgin, 1951’de Ankara İlahiyat’ta Dogmatik İlimler kürsüsünde asistanlığa başladı. Kısa süreli Tefsir bölümü asistanlığının ardından 1953’te İstanbul Üniversitesi’ne geçti. 27 Mayıs 1960 darbesiyle üniversiteden uzaklaştırılan “147’likler” arasında yer aldığını gazeteden öğrenince yurt dışına çıktı ve Frankfurt Üniversitesinde misafir doçent olarak ders vermeye başladı. Cabir bin Hayyan üzerine hazırladığı tezle 1966’da profesör unvanını aldı.
İnsanlık tarihinin en kapsamlı külliyatlarından biri
Sezgin, sahasında “hangi dilden hangi dile çevrilirse çevrilsin benzersiz” kabul edilen Arap‑İslam Bilim Tarihi’nin ilk cildini 1967’de yayımladı; 30 Haziran 2018’de vefat ettiğinde 18. cilt üzerindeki çalışmalarını sürdürüyordu.
181 eserden oluşan çok dilli zenginlik
TÜYEK’in dijital ortama aktardığı koleksiyon; 143’ü yazma, 38’i matbu olmak üzere toplam 181 eserden oluşuyor. Türkçe, Arapça, İngilizce, Fransızca, Almanca, Farsça ve Süryanice dillerindeki bu yapıtlar, klasik İslam ilimlerinden doğa bilimlerine, dilbilim ve edebiyattan sanat ve sosyal bilimlere kadar geniş bir yelpazede eşsiz bir birikim sunuyor. Nadir matbu Osmanlıca eserlerde sözlükler, edebî metinler ve farklı disiplinlere yönelik yayınlar öne çıkıyor.
Koleksiyondaki dikkat çekici eserler
Kurum Başkanı Dr. Coşkun Yılmaz’ın verdiği bilgilere göre yazmaların büyük kısmı Arapça; Farsça ve Osmanlı Türkçesi nüshalar ise farklı coğrafi ilim merkezlerinin üretim geleneğini yansıtıyor. Edebiyat, dilbilim ve sanat alanlarına ait risaleler kadar, erken modern döneme ait matbu İncil baskıları da seçkin örnekleriyle raflarda yer alıyor. En eski yazma 1369 tarihli olup koleksiyonun omurgasını astronomi, tıp ve matematik gibi “doğa bilimleri” sahasında kaleme alınan eserler ile Osmanlı sözlükleri, gramer kitapları ve şerh‑haşiye literatürü oluşturuyor. Bu tematik çeşitlilik, Sezgin’in “İslam biliminin sekiz asırlık yaratıcılığını” belgeleyen araştırma perspektifini yansıtan bütüncül bir seçki ortaya koyuyor.
Erişim adresi
Koleksiyonun ayrıntılı katalog künyeleri ve yüksek çözünürlüklü dijital kopyaları yek.gov.tr adresinde araştırmacıların hizmetine sunuldu.
TRT Haber