<p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Suudi Arabistan Veliaht Prensi M. bin Selman'ın Suudi devletince yönetilen Rotana TV ile geçtiğimiz günlerde gerçekleştirdiği, El-Arabiya'da da yayınlanan röportajının yankıları sürüyor. Röportajda özellikle M. bin Selman'ın dini konulara dair çıkışları tartışma konusu olmuş durumda.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">"Hadisler ikinci planda olmalı"</span></span></strong></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">M. bin Selman'ın röportajda hadislerle ilgili sözleri halen sürmekte olan tartışmaların fitilini ateşledi.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Röportajda Kur'an'ın anayasaları olduğunu söyleyen M. bin Selman, hadislerin ikinci planda kalması gerektiğini, mütevatir hadislerin daha önemli olduğunu, ahad hadislerin ise anlayış ve uygulamada geri plana itilebileceğini savundu.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Mütevatir ve Ahad hadis nedir?</span></span></strong></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Peygamber Efendimizden, sahabeden ve tabiun denilen sonraki nesilden nakledilen haberler, onları rivayet edenlerin sayıları bakımından değişik isimler almışlardır. Bir haber, ilk kaynağından itibaren her nesilde yalan üzere birleşmeleri aklen mümkün olmayan bir kalabalık tarafından rivayet edilmişse buna "mütevâtir haber" denir.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Eğer herhangi bir nesilde râvî sayısı en az üçe düşerse "meşhûr" veya "müstefiz"; ikiye düşerse "azîz"; bire düşerse "garîb" veya "ferd" adını alır. Mütevâtir dışında kalan haber çeşitlerinin hepsine birden "âhâd haber" denir. (Talât Koçyiğit, Hadîs Istılahları, 118)</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Mütevatir-Ahad hadis ayrımı</span></span></strong></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Mütevatir ile ahad hadis ayrımı üzerine tartışmalar ilmi çevrelerde geçmişten bu yana süregelen meseleler arasında. Pek çok hadis ve fıkıh usulü alimi mütevatir hadisle ilgili bazı kesimlerin öne sürdüğü şartların sadece birkaç hadisi mütevatir bıraktığını belirtiyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Bu kapsamda mütevatir tanımının çok zor şartlara değil, ilk dönem hadisçilerinin sıhhati üzerinde ittifak ettiği hadislerde kalması gerektiğini, farklı ve çok zorlaştırılmış şartlı tanımların sahih hadislerin reddine yol açacağını savunuyorlar.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Suudi ve BAE destekli kanalların hadis konularındaki çıkışları</span></span></strong></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Son dönemde Suudi Arabistan'daki yerleşik dini anlayışa zıt olarak, Suudi ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde (BAE) devlet destekli kanallarda hadis konuları tartışmaya açılıyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Özellikle popülerleştirilmeye çalışılan Vesim Yusuf gibi bazı vaizler, Sahih-i Buhari'den başlayarak İslam alemince sahih olarak kabul edilen hadislerin sabitliği üzerinde şüpheler yayan açıklamalarda bulunuyor. Bunun örtülü devlet destekli bir proje olduğu belirtiliyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">M. bin Selman'ın son röportajında hadislerle ilgili sözlerinin bu tahminleri doğruladığı belirtiliyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">"Yöneticilerle ilgili hadislerin doğruluğuna bakılmıyor"</span></span></strong></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Bin Selman'ın, Suudi Arabistan ve BAE yönetimlerinin su yüzüne çıkan hadis karşıtı tutumlarına rağmen, bu röportajda da tekrarlandığı gibi, yöneticilere itaat ile ilgili hadisleri sıhhatlerine bakılmaksızın ve bağlamından kopararak kullanmaya devam etmeleri de çelişkili bulunuyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">"Hadisleri devre dışı bırakmak ılımlı İslam projesi için"</span></span></strong></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Suudi rejimi muhalifi Arabistanlılar, bu girişimlerdeki amacın "Ilımlı İslam Projesi"ne hizmet olduğunu belirtiyorlar.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">İslam'ın pek çok pratiği hadislere dayandığından ve hadisler Kur'an'ın tefsiri de olduğundan hadisleri devre dışı bırakarak hem pek çok İslami pratiğin uygulamadan kaldırılmasının, hem de Kur'an'ın bu projeye uygun yorumlanabilmesinin, dinde reform yapılmasının önünün açılmaya çalışıldığı düşünülüyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">ABD merkezli strateji kurumlarında da hadislerin "Ilımlı İslam Projesi" önünde engel olarak gösterildiği, Müslümanlar arasında modernist din yorumlarının İslam anlayışını laikleştirme ve ABD'nin çıkarlarına uygunluk açısından desteklenmesi gerektiğinin işlendiği biliniyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Bu kurumların raporlarında özellikle Suudi Arabistan'daki geleneksel dini yorumların ABD çıkarlarını tehdit ettiği ve bu ülkedeki dinde reform çalışmalarına diğer ülkelerden farklı bir özel önem verilmesinin gerektiği geçiyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Arabistan ilmi sınıflarının sessizliği ve Arabistan'daki baskılar</span></span></strong></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Resmi ulema sınıfı da dahil olmak üzere, Suudi Arabistan'daki dini anlayışa son derece ters olan M. bin Selman'ın hadislerle ilgili bu çıkışına, ülke içinden tepki gelmezken ülke dışındaki Suudi rejim muhalifi Arabistanlılar M. bin Selman'a adeta ateş püskürdü.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Suudi Arabistan'da yönetime yönelik en ufak eleştirinin bile son derece kötü koşullarda, işkence süreçlerinin yaşandığı hapse neden olduğu, hatta ilmiye sınıfından bazı isimlerin sırf yönetimi övmeyip siyasi konularda sessiz kaldığı için hapsedildiği biliniyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Bu baskılar nedeniyle Suudi Arabistan'da ilmiye sınıfı, 2016'dan beri "Açılım" projesi yürüten ve hem teorik hem de pratik olarak ülkeyi zorla laikleştirme yolunda olan M. bin Selman'ın çıkışlarına sessiz kalıyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Suudi Arabistan'ın dini ve sosyal geleceğini ülkede halkın itibar ettiği ilmiye sınıfının rejimin tehditlerine rağmen bu gibi uygulamalara toplu tepkiye cesaret edip edememesinin belirleyeceği tahmin ediliyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:11px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Mepa News</span></span></p>