<strong>Suriye’de savaşın 7. yılı. Görünen durumdan bahsedilebilir misiniz?</strong><br /> Küresel ölçekte çatışma var. Bölgesel çatışma var. Yerel çatışma var. Sahada çatışma var. Herkes kendi menfaatleri doğrultusunda bölgeyi çekiştiriyor. Böyle bir alanın öyle kolaylıkla çözülmesi mümkün değil. Bu, güç kullanımıyla çözülebilecek bir şey... Gücün oradaki toplumsal tabanı kuşatarak çözmesi gerekiyor. Bu da şu an görünür değil. İdlip bizim için büyük bir risk üretiyor. Bizi bir savaşa mecbur edebilirler. FETÖ dahil olmak üzere IŞİD ve PKK’nın bileşen halinde hareket ettiği büyük bir fotoğraf var. Böyle bir fotoğrafın İdlib’te şekilleneceği, hatta Sünni Arap’la Şii Arab’ın iç savaşa çekilip Irak’ın kuzeyinin stabilleşmesiyle ilgili bir fotoğraf vardı. İdlib’te yoğunlaşmışken, Fırat’ın doğusundaki alanlarda PKK’nın fiili devlete dönüşmesiyle ilgili Suriye rejimi üzerinde uygulanan bir başka fotoğraf var. Türkiye’nin Sünni Arapla Nusayri Arab’ın birbirine dolanmışlığıyla ilgili çözüm fotoğrafı PKK’yı yok edecek bir fotoğraf ortaya koyabilir.<br /> <br /> <strong>Tahran’daki toplantı öncesi Rusya’nın İdlib’e düzenlediği hava taarruzu ne anlama geliyor olabilir?</strong><br /> Öncelikle bu bir kararlılık mesajı. Şu da olabilir; bir istihbarat paylaşımı neticesinde HTŞ’yi vurmaları söz konusu. Vurulan HTŞ çünkü. Türkiye, HTŞ meselesinin çözülmesi için çok uğraştı. Olmadığı için HTŞ vuruluyor. Bu da masum halkı etkiliyor. Bunun yanında muhalifleri de etkiliyor. Böyle bir risk var. <br /> <br /> <strong>İdlib üzerinden kopan çatışmanın esas sebebleri neler?</strong><br /> İdlib’tekiler, Suriye rejiminin % 60-70 civarında tabanını temsil ediyor. Oradaki tabanın istenen kıvama gelmesi, beklenen kimyayı yakalaması, siyasi bakımdan istenen refleksleri üretmesi açısından çok önem taşıyor. O yüzden İdlib üzerinde oyun oynanıyor. Çünkü kaçanların hepsi Sünnî Arap. Suriye’den kalan bakiye... Suriye’nin omurgasının en önemli katmanı orada. Mesele demografik, toprak meselesi değil. En nihayetinde 9 bin kilometrekarelik bir alan orası. <br /> <br /> <strong>Halep gibi?..</strong><br /> Evet orası bir Halep.<br /> <br /> <strong>Geçen hafta Rusya, Doğu Guta’da olduğu gibi ‘kimyasal saldırı’ mizanseni düzenlendiğini ifşa etmişti?</strong><br /> Doğu Guta’da gidilecek yer vardı, burada gidecek yer de yok. Doğu Guta çözümü uygulanamaz buraya...<br /> <br /> <strong>“Kimyasal silah kullanılıyor” mizanseniyle yeni bir göç dalgasının tetiklenmesi mümkün mü?</strong><br /> Sadece Türkiye’ye yakın kamplarda 1.5 milyona yakın insan yaşıyor. İnsanlık tarihinin en büyük trajedisi var orada. Bununla beraber İdlib merkezli nüfus yanında kırsalı da dahil ederseniz, yaklaşık 3.5-4 milyon insan var. Bu insanların gidebilecekleri yer kalmadı. “Türkiye gelen göçü durduramıyorum kardeşim” dediği an, kıta Avrupası da kaosa girer. Burada Türkiye’nin lehine bir durum görünmüyor. Türkiye’nin lehine olan Suriye’nin üniter yapısıdır. Buna oynamalı Türkiye. Zaten Rusya ve İran’la yapılan işbirliği de bu yönde. Amerika’nın ortaya koyduğu refleks bu üniter yapının bozulması üzerine kurulu. “Federasyon-konfederasyon” diyorlar ama Suriye’nin yapısını tamamen bozmaya yöneliktir bu. Bu yapının bozulması Türkiye’nin gelecekte PKK üzerinden büyük tehditlerle karşı karşıya kalmasıdır, çünkü terör konvansiyonel hale geldi.<br /> <br /> <strong>Türkiye’ye göç dalgası durumunda uyarıları sürüyor?</strong><br /> Düşünün; 3.5 milyon insanı Türkiye serbest bırakmış. Zaten Avrupa’ya gitmek istiyorlar. Kanunen mültecileri kabul etmek zorunda. Avrupa kendi toplumsal yapısının bozulmasını istemez. Türkiye baksın; hamallık yaptırmak düşüncesindeler.<br /> <br /> <strong>Tahran’daki toplantıdan ciddi bir sonuç çıkar mı?</strong><br /> Rusya’nın İdlib’te yaptığı son hamle, önemli bir kararlılık mesajı taşıyor. Ben böyle okuyorum. “Vururum” diyor. Daha öncesinden, Hama’dan, Humus’tan kaynaklanan bir travma var. Rusya vurdu mu, silindir gibi geçiyor. Masumlar öldüğü için de ÖSO, “tamam, teslim oluyorum” diyor. Burada ÖSO’ya mesaj var, HTŞ’ye mesaj var. Rusya ise net; “müzakereyle çözüm üretilemezse ben halledebilirim” diyor.<br /> <br /> Baran Dergisi 608. Sayı<br />