Doha masasında ne yaşandı?
Katar, Mısır ve ABD arabuluculuğunda 6-7 Temmuz’da yapılan dolaylı görüşmeler, ilk oturumun sonunda “bağlayıcı karar yetkisi” bulunmayan İsrail heyeti yüzünden çıkmaza girdi. Filistinli kaynaklar, heyetin “yalnızca dinlemekle sınırlı” talimatla geldiğini ve herhangi bir metni imzalayamayacağını belirtti. Netanyahu’nun Doha öncesi kabineye “çekilme yok, koşulsuz teslim” talimatı verdiği de İsrail basınına yansıdı.
Hamas’ın haklı talepleri
Hamas heyeti, ABD destekli üç aşamalı taslağa “Gazze’den tam askerî çekilme, kalıcı ateşkes, esir-mahkûm takası ve Birleşmiş Milletler denetiminde yeniden imar” maddelerini ekledi. Hareket, cevabını “olumlu ruhla” sunduğunu ancak işgal kalkmadan silahların susmayacağını vurguladı. Hamas ayrıca yardımların, Washington’ın kurduğu “Gaza Humanitarian Foundation” yerine BM kanallarıyla girmesini istedi.
İşgal cephesinde iç siyaset kilidi
Netanyahu hükümeti, aşırı sağ koalisyon ortaklarının “Hamas tasfiye edilmeden geri adım yok” baskısı altında. Bu sertleşme, İsrail heyetinin müzakere yetkisini budadı; Doha masasını fiilen geçersiz kıldı. Tel Aviv’de her hafta büyüyen esir yakınları protestoları ise hükümete zıt yönde –ateşkes lehine– toplumsal baskı oluşturuyor.
Refah düğümü ve süren saldırılar
Tartışmanın en kritik noktası, Refah Sınır Kapısı’nın kimin kontrolünde olacağı oldu. Hamas, abluka zincirinin kırılmadığı bir senaryonun “ateşkes değil, esareti kalıcılaştırmak” anlamına geleceğini bildirdi. Aynı saatlerde İsrail hava saldırıları yalnızca 5-6 Temmuz’da en az 78 Filistinlinin canını aldı. Son sekiz ayda Gazze’deki şehit sayısı 57.000’i geçti; konut stokunun yüzde 70’i yıkıldı.
Neden sonuçsuz kaldı?
Birincisi, Tel Aviv’in yetkisiz heyetle masaya gelmesi. İkincisi, Hamas’ın uluslararası hukuka dayalı kalıcı ateşkes ve çekilme şartlarının İsrail tarafından reddedilmesi. Üçüncüsü, Refah Kapısı ve yardımlar üzerinde süren askerî vesayet ısrarı. Dördüncüsü, Netanyahu’nun koalisyon dengeleri uğruna ateşkesi ertelemesi. Beşincisi, masayla eşzamanlı sivil katliamların güveni tamamen zedelemesi.
Masanın geleceği
Katar ve Mısır, “yetki sorunu çözülmeden” yeni oturumun anlamlı olmayacağını bildiriyor. Hamas, “işgal bitmeden silah susmayacak” duruşunu korurken; Washington, ilk 60 gün için “başkanlık garantisi” teklif ederek süreci kurtarmaya çalışıyor. Ancak sahadaki bombalar susturulmadıkça ve Refah kapısı özgürleşmedikçe, ateşkes olmayacak görünüyor.