Nisan 2025'te HDK lideri Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalo (Hemedti), iç savaşın ikinci yıldönümünde yaptığı açıklamada, "Sudan'ın gerçek yüzünü yansıtan geniş bir koalisyondan oluşan" bir hükümet kurduklarını ilan etti. Hemedti, bu yeni yönetimin sadece HDK kontrolündeki bölgelere değil, tüm ülkeye hizmet götüreceğini iddia etti.
Paralel Hükümetin Yapısı ve Hedefleri
Edinilen bilgilere göre, paralel hükümetin temelini, HDK ve müttefiklerinin Mart 2025'te imzaladığı bir geçiş anayasası oluşturuyor. Bu anayasa, Sudan'ın sekiz bölgeden oluşan federal bir yapıya kavuşturulmasını, tek bir ulusal ordu kurulmasını ve geçiş döneminin sonunda seçimlere gidilmesini öngörüyor. Yönetimin laik, demokratik ve adem-i merkeziyetçi bir Sudan hedeflediği belirtiliyor.
Paralel hükümetin yapısı hakkında netleşen bazı detaylar da bulunuyor. Buna göre:
- Devlet Başkanlığı Konseyi: 15 üyeden oluşacak konseyin başkanlığını HDK lideri Muhammed Hamdan Dagalo (Hemedti) yürütecek.
- Başkan Yardımcısı: Ülkenin güneyinde etkili olan Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Kuzey (SPLM-N) lideri Abdülaziz el-Hılu, başkan yardımcılığı görevini üstlenecek.
- Başbakan: Sivil bir politikacı olan Muhammed Hasan Alşi başbakan olarak atandı.
Yönetim yapısında HDK'nin yaklaşık %40, SPLM-N'in ise %30 oranında bir ağırlığa sahip olacağı bildiriliyor. Geriye kalan kısımların ise Devrimci Cephe ve Ulusal Ümmet Partisi'nin bir fraksiyonu gibi diğer müttefik gruplar arasında paylaştırılması planlanıyor.
Kontrol Edilen Bölgeler ve Sahadaki Durum
Nisan 2023'ten bu yana devam eden iç savaşta ülke fiilen ikiye bölünmüş durumda. Sudan ordusu, ülkenin kuzey, doğu ve merkez bölgelerinde kontrolü elinde tutarken, HDK ve müttefikleri başta Darfur bölgesinin tamamına yakını olmak üzere batı ve güney eyaletlerinde hakimiyet kurmuş durumda.
Son dönemde Sudan ordusunun başkent Hartum ve çevresinde bazı stratejik noktaları geri aldığı ve HDK'yi başkentin güneyine doğru çekilmeye zorladığı yönünde haberler gelse de, HDK özellikle Darfur ve Kordofan bölgelerindeki varlığını koruyor. Paralel hükümetin ilanının, HDK'nin kontrol ettiği bu geniş topraklarda kendi yönetimini kurumsallaştırma ve meşrulaştırma çabası olarak görülüyor.
Uluslararası Tepkiler ve İnsani Kriz
HDK'nin paralel hükümet ilanı, uluslararası alanda endişeyle karşılandı. Sudan ordusu bu adımı kınarken, Birleşmiş Milletler (BM) gelişmenin ülkedeki krizi daha da kötüleştirebileceği uyarısında bulundu. Afrika Birliği, dış müdahalelere karşı çıkarak krizin Afrikalı çözümlerle ele alınması gerektiğini vurguladı. Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi (IGAD) ise barış sürecini koordine etme çabalarını sürdürüyor.
Bu siyasi gelişmeler yaşanırken, Sudan halkı dünyanın en büyük insani krizlerinden biriyle boğuşuyor. İki yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda yaklaşık 150 bin kişinin hayatını kaybettiği ve 13 milyondan fazla insanın yerinden edildiği tahmin ediliyor. Milyonlarca insan açlık tehlikesiyle karşı karşıya ve temel sağlık hizmetlerine erişimde büyük zorluklar yaşanıyor. Uluslararası yardım kuruluşları, çatışmaların ve bürokratik engellerin insani yardım ulaştırmayı zorlaştırdığını belirtiyor.