<p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">DW Türkçe’nin haberine göre siyasetçisinden işadamına, futbolcusundan şarkıcısına bir çok kişinin “vergi cenneti” diye tabir edilen ülkelerdeki hesaplarına dair 2,9 terabaytlık veriden oluşan bilgileri ortaya çıktı. Haber şöyle:</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">“Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu'nun (ICIJ) paylaştığı ve 117 ülkeden 600'den fazla gazetecinin incelediği yaklaşık 12 milyon belge, vergi cennetleri sisteminin nasıl çalıştığını hiç olmadığı kadar açık bir şekilde gözler önüne seriyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Deutsche Welle Türkçe, The Washington Post, Süddeutsche Zeitung, BBC, Istories, El Pais, Le Monde ve The Guardian'ın da aralarında olduğu 150 medya ortağı yaklaşık iki yıl boyunca kimliği bilinmeyen birisi tarafından sızdırılan 2,94 terabayt boyutundaki verileri inceledi.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><img class="detayFoto " src="https://www.barandergisi.net/images/upload/pandora-belgeleri.jpg" style="width: 719px; height: 880px;" /></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;"><b>330'dan fazla politikacı</b></span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Yine bir ICIJ projesi olan Panama Papers 2016'da sızdırıldığında büyük ses getirmiş, farklı ülkelerde offshore'a karşı yeni düzenlemelerin -yetersiz de olsa- yapılmasını sağlamış, İzlanda ve Pakistan başbakanlarının da istifasına neden olmuştu.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Ancak 31 ülkede faaliyet gösteren 14 "hukuk" ve "finansal danışmanlık" firmasından sızan yeni belgelerde, Panama Papers'a göre iki kat daha fazla politikacı var. Dünyanın her yerinden 35 ülke liderinin ve 336 politikacı ve yüksek kamu gِrevlisinin vergi cennetlerinde şirketler açtığını gösteren sızıntılar, küresel anlamda offshore sistemiyle neden gerçek anlamda savaşılmadığını da bir anlamda ortaya koyuyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Pandora Papers; Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Lübnan Başbakanı Necib Mikati, Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta, Ekvator Cumhurbaşkanı Guillermo Lasso Mendoza, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev'in ailesi, Şili Devlet Başkanı Sebastián Piñera'nın çocuğu ve eski İngiltere Başbakanı Tony Blair'in denizaşırı ilişkilerini ortaya koyuyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">2017'de "ekonomik ve siyasi elitlere savaş açarak" göreve gelen Çek Cumhuriyeti'nin milyarder popülist başbakanı Andrej Babis de belgelerde yerini alıyor. Sızıntılar, Babis'in de tıpkı savaş açtığı insanlar gibi, offshore firmalar üzerinden Fransız Rivierası'nda iki havuzlu ve sinema salonlu 22 milyon dolarlık bir malikaneyi aldığını ortaya koyuyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Ürdün Kralı II. Abdullah ise ülkesinde ve bütün Arap dünyasında insanların fakirliği, işsizliği ve yolsuzlukları protesto etmek için sokaklara döküldüğü "Arap Baharı" sırasında offshore firmaları üzerinden Malibu'da toplam 68 milyon dolar değerinde üç adet malikane satın alıyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Gizli belgeler, Fas Prensesi Lalla Hasna, Birleşik Arap Emirlikleri Başbakanı ve Dubai Emiri Muhammed bin Raşid el-Mektum ile Katar Emiri Temim bin Hamed es-Sani'nin de vergi cennetlerindeki faaliyetlerini gِözler önüne seriyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><img class="detayFoto" src="https://www.barandergisi.net/images/upload/120798760_promo_mainstory_day1_b-nc.jpg" /></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;"><b>130'dan fazla milyarder</b></span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Pandora Papers ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "resmi olmayan propaganda bakanı" Konstantin Ernst ile Türkiye, Rusya, Brezilya, Hindistan, ABD, Meksika ve diğer ülkelerden 130'dan fazla milyarderin mali faaliyetlerini detaylandırıyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Deutsche Welle'nin incelediği belgeler, bu gizli offshore dünyasının küresel siyasi arenanın kılcal damarlarına ne kadar sızdığını gösteriyor. Belgeler Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) eski direktِörü Dominique Strauss-Kahn ve Hollanda Maliye Bakanı Wopke Hoekstra, Brezilya Maliye Bakanı Paulo Guedes ve Pakistan Maliye Bakanı Shaukat Rarin gibi finans çevrelerinin yakından tanıdığı isimlerin de offshore kervanında yerini aldığını gösteriyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">ICIJ'e göre, sızdırılan kayıtlar, offshore sistemine son verebilecek güçlü politikacıların, bunu yapmak yerine offshore'dan kendilerinin faydalandığını kanıtlıyor. Varlıklarını gizli şirketlerde ve tröstlerde saklarken, sorumlu oldukları hükümetleri suçluları zenginleştiren ve ulusları yoksullaştıran bu küresel para akışını yavaşlatmak için çok az şey yapıyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;"><b>Ulusları fakirleştiren vergi cennetleri</b></span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Verginin daha yüksek olduğu ülkelerde kazanılıp vergi oranlarının çok daha düşük olduğu vergi cennetlerine kaçırılan yıllık para miktarının kesin olarak ne kadar olduğu bilinmiyor. Fakat Paris merkezli Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) 2020 yılında yaptığı bir araştırmaya göre, en az 11,3 trilyon ABD doları offshore sisteminde tutuluyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Berkeley Üniversitesi'nde "Vergi Kaçakçılığı ve Eşitsizlik" konusunda çalışan akademisyen Gabriel Zucman'a göِre ise dünya ekonomisinin yüzde 10'u offshore sisteminde bulunuyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Offshore sisteminin karmaşıklığı ve gizliliği nedeniyle, bu servetin ne kadarının vergi kaçakçılığı ve diğer suçlarla bağlantılı olduğunu veya ne kadarının yetkili makamlara rapor edildiğini bilmek ise mümkün değil.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Vergi cennetleri denilince ilk akla gelenler palmiye ağaçları, altın kum ve mavi deniz olmasına rağmen Pandora Papers bunun böyle olmadığını ortaya koyuyor. Hollanda, İrlanda, Singapur, Hong Kong, Malta, Lüksemburg ve ABD'nin bazı eyaletleri bile vergi cenneti olabiliyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;"><b>Müziğin efsaneleri</b></span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Pandora Papers belgeleri, 29 binden fazla offshore firmanın gerçek sahiplerinin sırlarını ortaya koyuyor. Kimlerin gizli banka hesaplarına, kimlerin özel jetlere, yatlara, malikanelere gizlice sahip olduğunu ve hatta Picasso ve Banksy gibi usta sanatçıların eserlerinin gizli sahiplerinin kim olduğunu açığa çıkarıyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Dünyaca ünlü Kolombiyalı şarkıcı Shakira, Alman top model Claudia Schiffer, müziğin efsaneleri Julio Iglesias, Ringo Starr ve Elton John tanıdık isimlerden sadece birkaçı.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">ICIJ ve medya ortaklarının sorularını yanıtlayan Shakira'nın avukatı, şarkıcının vergi avantajı sağlamadığını belirtirken, Schiffer'in temsilcileri ise eski modelin vergilerini Birleşik Krallık'ta nizami bir şekilde ödediğini söyledi. Elton John'un temsilcisi de Schiffer'in avukatlarıyla aynı cevabı verdi.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;"><b>Futbol dünyasından isimler</b></span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Futbol dünyası da vergi cennetlerinin müdavimlerinden. İtalya Milli Takımı'nın teknik direktörü Roberto Mancini, Avrupa'nın en büyük kulüplerinde oynamış Arjantinli futbolcu Angel di Maria, Manchester City'nin teknik direktörü Pep Guardiola da varlıklarını offshore firmalara taşımış isimler arasında.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Di Maria'nın temsilcisi "vergi uzmanlarının" önerisi üzerine offshore'da firma kurduklarını ve İspanya'da oynayan birçok yabancı futbolcuya bu yöntemin önerildiğini belirtti.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Britanya Virjin Adaları, Samoa, Belize, Panama gibi bölgelerdeki "hukuk firmaları" birkaç yüz dolar karşılığında gerçek sahiplerin gizlendiği offshore şirketler açıyorlar. Zenginler, 2 bin ile 25 bin dolar arasında bir fiyata ise "tröst" adı verilen, parasını işletmesine rağmen, oldukça yaratıcı bir şekilde işletmiyorlarmış gibi "yasal bir düzenleme" yapılmasına olanak sağlayan servisi kullanabiliyor. Bu servisi kullanmak için başvuru sırasındayken, varlıklarını alacaklılardan, kolluk kuvvetlerinden, vergi tahsildarlarından ve boşanmakta oldukları eşlerinden korumaya çalışan insanlarla tanışabilirsiniz.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;"><b>Belgeler neden önemli?</b></span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Offshore firmalara sahip olmak ve bu firmalar üzerinden faaliyetler yürütmek dünyanın birçok ülkesinde yasadışı değil ancak önemli bir kamusal tartışma konusu. Bu firmaları kullanan iş insanları, finansal faaliyetlerini yürütmek için bu şirketlere ihtiyaçları olduklarını belirtiyor. Uzmanlar ise yolsuzluğun ve kara para aklamanın önüne geçilmesi, vergi adaletinin sağlanması ve küresel eşitsizliğin azaltılması için vergi cennetlerinin kontrol altına alınması gerektiğini söylüyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">ICIJ ve medya ortaklarına konuşan Global Financial Integrity Politika Direktörü Lakshmi Kumar, mevcut sistemde zenginlerin sahip olduğu 'vergiden kaçınma imkanının' toplumun geneline nasıl yansıdığına "Bu sistem, çocuğunuzun daha kaliteli bir eğitim alma, sağlık hizmetlerine daha kolay erişme ve barınma hakkını elinden alıyor." sözleriyle dikkat çekiyor.”</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">DW Türkçe'nin haberinde başta Rönesans olmak üzere bazı Türk şirketlerine dair belgelerin de bulunduğu söylenirken Türkiye'de Ocak 2006'dan itibaren, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 30'uncu maddesinin 7 no'lu bendi değiştirilerek, vergi cenneti ülkelerinde yapılan ticari işlemlerde yüzde 30 vergi uygulanmasının kararlaştırıldığı ancak Bakanlar Kurulu hangi ülkelerin vergi cenneti olduğuna karar vermediği için 15 yıldır bu vergi uygulanamadığı ve bu yüzden Maliye Bakanlığı’nın harekete geçemediği de belirtiliyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Haberde; “Türkiye'de vergi cennetleriyle mücadele, paranın kaçışını önlemekten ziyade halihazırda vergi cennetlerine aktarılmış kayıt dışı zenginliğin ülkeye dönmesi ve kayıt altına alınmasına yönelik. Kamuoyunda "varlık barışı" olarak bilinen ve periyodik olarak çıkarılan bu düzenlemeler, offshore ile mücadele yerine teşvik ettiği yönünde eleştiriliyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Yurtdışında tutulan varlıkların Türkiye'ye getirilmesi durumunda, 'nereden buldun' diye sormayan bu düzenlemeler, kara para aklamanın önünü açtığı için tartışma konusu. 2008'den bu yana uygulanan varlık barışı sayısı şimdiye dek yediyi buldu. Düzenleme, en son geçen haziran ayında yıl sonuna uzatıldı. Türkiye'de sisteme girerek yasal hale getirilen bu kaynakların daha sonra yurt dışına çıkarılmasında hiçbir engel de bulunmuyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Kaynağı belirsiz varlığını kayıt altına alanlara ise sıfır vergi avantajı uygulanıyor. Bu durum, kara paranın Türkiye'de aklanma riskinin yanı sıra vergi adaletsizliğine de yol açıyor.</span></span></p> <p style="margin-bottom:10.0pt"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Georgia,serif;">Pandora Papers'ta Türkiye'den 220'den fazla isim yer alıyor. Bu isimler arasında Türkiye'nin yeni zenginlerinden köklü holding sahiplerine iş dünyasının önde gelen temsilcilerinin yanı sıra sanat ve spor dünyasından kamuya mal olmuş kişiler de bulunuyor.” ifadelerine yer veriliyor.</span></span></p>