Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dijital ruble kullanımını zorunlu hâle getiren bir kararnameyi imzaladı. Kararname, resmî olarak Rusya Devlet Yasa Bilgi Sistemi’nde yayımlandı. Buna göre, 1 Eylül 2026 tarihinden itibaren ülkedeki büyük bankalar ile yıllık geliri 120 milyon rubleyi (yaklaşık 1,5 milyon dolar) aşan tüm perakende satış noktaları, müşterilerine dijital ruble ile ödeme yapma imkânı sunmakla yükümlü olacak.
Bu adım, Rusya’nın Batı yaptırımları nedeniyle karşı karşıya kaldığı bankacılık kısıtlamalarına karşı alternatif bir ödeme altyapısı kurma çabasının parçası olarak değerlendiriliyor. Özellikle SWIFT sisteminden çıkarılan Rus bankaları için dijital para, hem iç piyasada likidite yönetimi hem de uluslararası ticaretin yeniden şekillendirilmesi açısından stratejik bir rol taşıyor.
Deneme süreci 2023’te başlamıştı
Rusya Merkez Bankası, 15 Ağustos 2023’te dijital ruble için pilot uygulamaya başlamış ve başlangıçta 13 banka, bu dijital para birimi üzerinden sınırlı işlemler gerçekleştirmişti. Deneme sürecine bazı devlet kurumları ve özel sektör firmaları da dahil edilmişti. Uygulama süresince dijital rubleyle maaş ödemesi, vergi tahsilatı ve çeşitli ürün alımları test edilmişti.
Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, dijital rublenin “nakit ve klasik dijital ödemelere bir alternatif değil, tamamlayıcı bir unsur” olduğunu açıklamış; fakat anonimlik sağlamadığı ve işlem izlenebilirliği yüksek olduğu için eleştirilerin de hedefi olmuştu. Nabiullina, sistemin güvenliğini blockchain benzeri bir yapıyla garanti altına alacaklarını vurgulamıştı.
Uluslararası ticarette de kullanılabilir
Dijital ruble, yalnızca iç piyasada değil, uluslararası ticarette dolar bağımlılığını azaltmak adına da gündeme geliyor. Özellikle Çin, İran ve Hindistan gibi yaptırımlarla karşılaşan ya da Batı dışı ekonomik bloklarla çalışan ülkelerle ticarette dijital para birimlerinin kullanılması planlanıyor. Rusya, bu yolla BRICS ülkeleri arasında bir dijital ödeme altyapısı oluşturulabileceğini de öne sürüyor.
Eleştiriler ve endişeler
Putin’in imzaladığı kararname kamuoyunda çeşitli tartışmalara da yol açtı. Özellikle muhalif çevreler, dijital rublenin bireysel özgürlükler ve finansal mahremiyet açısından risk oluşturduğunu, tüm işlemlerin devlet tarafından izlenebilir hâle geleceğini savunuyor.