Ürdün makamlarının, İsrail’in kuşatması altındaki Gazze’ye ulaştırılan uluslararası yardımları “tek geçiş kapısı” hâline getirerek ciddi miktarda gelir elde ettiği ortaya çıktı. MEE’nin ulaştığı belgelere ve yardım kuruluşu yetkililerinin ifadelerine göre Amman, her yardım kamyonundan 2 200 dolar, her hava yardımından da uçuşun kapsamına göre 200 000–400 000 dolar tahsil ediyor.
Sözde kahraman edasıyla gökyüzünden yardım paketleri savuran, “Gazze’yi ben kurtarıyorum” pozları veren İsrail’in tasmalı köpeği Ürdün Kralı II. Abdullah, anlaşılan o ki yaptığı yardımdan bile çıkarını düşünmekten geri durmuyor.
Yardımların “tek kanalı” JHCO
Gazze’ye giden yardımları yöneten Ürdün Haşimi Yardım Örgütü (JHCO), İsrail’le doğrudan koordinasyon içinde çalışıyor. Kaynaklar, JHCO logosu altında görünen yardımların çoğunun aslında yabancı hükümetler ve STK’lar tarafından karşılandığını, Ürdün devletinin katkısının “ihmal edilebilir” düzeyde kaldığını aktarıyor.
-
Ürdün ordusuna ödenen 2 200 dolar kamyon ücreti, Gazze’ye giriş onayı için zorunlu tutuluyor.
-
Hava indirme görevleri için “rastgele atış” uçuşlarında yaklaşık 200 000 dolar, “hedefli” uçuşlarda 400 000 dolar alınıyor.
-
Artan gelirle Amman, yabancı hibelerle 200 yeni yardım kamyonu satın aldı; BM destekli büyük depolar inşa ediliyor.
Ürdün Dışişleri Bakanlığı, Silahlı Kuvvetler ve JHCO, MEE’nin yorum taleplerine yanıt vermedi.
İç Baskı ve Dış PR
Savaşın ilk haftalarında Ürdün genelinde yapılan kitlesel gösteriler, Kral II. Abdullah yönetimini İsrail’le dengede kalmaya zorlarken aynı anda iç kamuoyunun Filistin yanlısı tepkisini dindirmeye yöneltti. Bu ikili baskı, Ekim 2023’ten bu yana yaklaşık 400 hava yardım operasyonu ile “yardım yapan kral” imajının öne çıkarılmasına yol açtı. Kral, bu operasyonlardan en az birine bizzat katılarak kameralar önünde “Gazze’ye umut taşıyan lider” portresi çizdi.
Ne var ki hava yardımları, hem Filistinli siviller hem de insani yardım kuruluşları tarafından “güvensiz, yetersiz ve gösteriş amaçlı” olmaktan öteye gitmedi. Kara geçişleri kapalı tutulurken yapılan paraşütlü atışlar, zaman zaman Filistinlilerin ölümüne yol açtı; bölgeye ulaşan yardım miktarı ise savaş öncesi günlük 500 kamyonluk ihtiyacın çok gerisinde kaldı.
Abluka, Açlık ve Ürdün’ün Kazancı
Eski Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın 9 Ekim 2023’te ilan ettiği “tam kuşatma” aralıklarla gevşetilse de 2 Mart 2025’te yeniden sıkılaştırıldı. O tarihten bu yana Gazze’ye tek bir yardım kamyonu dahi girmedi. Yardım kuruluşları, bölgenin “felaket kıtlık seviyesine” sürüklendiğini belirtiyor.
Bu tablo içinde Ürdün’ün, “insanî koridor” adı altında topladığı milyonlar, hem ülkenin lojistik kapasitesini büyütüyor hem de Kral II. Abdullah’ın bölgesel imajına prim kazandırıyor. Ancak Filistinliler, “yardım maskeli ticaret” diyerek Amman yönetimini sert biçimde eleştiriyor.
Gazze’de açlık derinleşirken, yardımın dahi metalaştığı bir pazarda Ürdün’ün kasasını doldurması, kuşatma altındaki halkın öfkesini büyütüyor. Yardıma muhtaç siviller, “Gökyüzünden atılan paket değil, sınırdaki engellerin kalkması hayat kurtarır” diyor.
