Amerika Birleşik Devletleri, Kafkasya'da kalıcı barışın önündeki en büyük engellerden biri olan Zengezur Koridoru düğümünü çözmek için devreye girdi. ABD'nin Türkiye Büyükelçisi Tom Barrack, Azerbaycan ile Ermenistan arasında uzun süredir tıkanan barış görüşmelerini ilerletmek amacıyla, tartışmalı koridorun yönetimini özel bir Amerikan şirketine devretme teklifinde bulunduklarını açıkladı.
Büyükelçi Barrack, Cuma günü New York'ta gazetecilere yaptığı açıklamada, "32 kilometrelik bir yol yüzünden tartışıyorlar ama bu önemsiz bir mesele değil. On yıldır sürüyor. Bu noktada Amerika devreye giriyor ve 'Tamam, biz devralalım. 32 kilometrelik yolu bize 100 yıllık bir kira sözleşmesiyle verin, hepiniz paylaşın' diyor" ifadelerini kullandı.
Bu açıklama, Trump yönetiminin koridorun yönetimini tarafsız bir garantör olarak devralma niyetini ilk kez resmi olarak teyit etti.
Barış Görüşmelerindeki Kilit Engel
Azerbaycan ile Ermenistan, bir barış anlaşması taslağı üzerinde büyük ölçüde uzlaşmış olsa da, nihai imza için bazı pürüzler devam ediyor. Bu pürüzlerin başında, Azerbaycan'ı batıdaki toprağı olan Nahçıvan'a Ermenistan üzerinden bağlayacak olan Zengezur Koridoru'nun statüsü geliyor.
- Azerbaycan, koridorun güvenliğinden ve kesintisiz geçişin garanti edilmesinden endişe duyduğu için Erivan'ın tam kontrolüne karşı çıkıyor.
- Ermenistan ise, "koridor" teriminin kendi egemen toprakları olan Sünik bölgesi üzerinde hak iddiası iması taşıdığını savunarak, güzergahın kontrolünün herhangi bir üçüncü tarafa devredilmesine kesin olarak karşı çıkıyor.
Türkiye'nin Rolü ve "Orta Koridor" Vizyonu
Orta Doğu merkezli haber kaynağı Middle East Eye'da yer alan habere göre, özel bir şirket aracılığıyla yönetim fikrini ilk olarak Türkiye'nin gündeme getirdiği belirtiliyor. Ankara'nın, hem Azerbaycan ile Ermenistan arasında bir barış anlaşması imzalanmasını hem de bu hattın açılmasını kendi stratejik çıkarları açısından önemli gördüğü biliniyor.
Türkiye, Ermenistan'ı, kendisini doğrudan Orta Asya'ya bağlayacak olan "Orta Koridor" projesinin hayati bir halkası olarak görüyor. Türkiye'nin Ermenistan ile ilişkilerini normalleştirme süreci de büyük ölçüde Bakü-Erivan barış anlaşmasının imzalanmasına bağlı.
İki ülke arasındaki anlaşmazlığın kökeni, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından yaşanan Dağlık Karabağ savaşına dayanıyor. Azerbaycan, 2023'teki askeri operasyonla Dağlık Karabağ'da tam kontrolü sağlamıştı. ABD'nin bu yeni teklifinin, bölgede kalıcı barışın sağlanması için kritik bir fırsat yaratıp yaratmayacağı merakla bekleniyor.