<p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Tarih boyunca farklı medeniyetlerin kontrolü altında bulunan Karadeniz’in her dönemde jeostratejik ve jeopolitik önemi artmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. Karadeniz, Do</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u Balkanlardan Güney Kafkasya’ya kadar uzanan, Avrupa ve Ortado</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u arasında ileti</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im hatlarının, ticaretin, refahın, güvenlik ve istikrarın sa</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">landı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı kıymetli bir co</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">rafya olarak ön planda yer almaktadır. Hem önemli bir kav</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ak hem de do</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u-batı ve kuzey-güney koridorlarının kesi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ti</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i bir nokta olması nedeniyle Karadeniz Bölgesi Avrupa için büyük önem ta</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ımaktadır. Geçmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ten bugüne Karadeniz’e hâkim olan devlet, Balkanlar ve Orta Avrupa’dan Güney Kafkasya’ya nüfuz edebilen etkin bir aktör olmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tur. Nitekim </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">u anda tüm dünyanın yönünü döndü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ü Rusya – Ukrayna meselesi de Karadeniz’in payla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ılamaması olarak de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">erlendirilmektedir. Türkiye açısından Karadeniz meselesi, Bo</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">azlar, Montrö süreci ve münhasır haklar gibi sebeplerden dolayı önemliyken, Rusya’nın Karadeniz’deki hedefleri ise, Kırım’ın ilhakıyla birlikte ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">layan sürecin sonunda Ukrayna ve hatta tüm Karadeniz’in hegemonya altına alınmasıdır.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Son yıllarda bölgede ortaya çıkan sorunlar, bir kaos olu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">turmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> ve bölgeyi istikrarsızla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tırmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. 2008’de Rusya’nın Güney Osetya’yı i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">gali Karadeniz’de var olan düzeni bozmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tur. Karadeniz’e kom</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">u olan ülkelerden Gürcistan ile ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">layan gerginlik 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesi ile devam etmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">, bugün ise Rusya’nın Ukrayna’yı i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">gal giri</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">imiyle devam etmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tir. Elbette burada Batı devletlerinin kı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">kırtmalarını da gözardı etmemek gerekiyor. Rusya’nın eski Sovyet psikolojisini hatırlayan bu yayılmacı ve saldırgan tutum, bilhassa küresel aktörler ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ta olmak üzere birçok devletin ho</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">nut olmadı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı bir durum gibi görünse de, bu sürecin ortaya çıkı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ında Rusya kadar Ukrayna’yı Rusya’nın önüne atan Batı devletlerinin de payı vardır. Tarih boyunca Karadeniz’e ve dolayısıyla sıcak sulara inme hayali Rusya’nın çok istedi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i hedeflerinden biri olmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tur. Tarihte birçok kez Kırım el de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tirmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tir. Rus imparatorlu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u, Sosyalist Ukrayna Devleti ve Osmanlı Devleti uzun yıllar Kırım’ı yönetmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tir. Bu do</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">rultuda; bu topraklarda eskiden hakimiyeti olan bu ülkeler de Rusya’nın yaptı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı gibi Kırım üzerinde taleplerde bulunabilir. Rusya gelenekselci bir bakı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">açısı ile Kırım’ı ilhak etmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tir. Rusya çe</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">itli bahaneleri gerekçe göstererek Ukrayna i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">galini me</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">rula</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tırmak için bir takım iddialar ileri sürmü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tür. Bu hukuksuzlu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">un ve yayılmacılı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ın elbette çe</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">itli nedenleri bulunmaktadır. Dünyanın de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">iyor olması ve de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">en konjonktürde aktörlerin de farklı yapısal de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">imler içerisine girmesi bu durumun nedenlerinden olmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tur. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Sovyetler sonrası dönemde sonu gelmeyen -ço</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u kez “dondurulmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">” olarak adlandırılır- çatı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">maların hepsi Karadeniz Bölgesi’nde ya</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">anmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. Bu çatı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">malar, organize suçları, kaçakçılı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı ve keskinli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i körüklemi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> ayrıca bunların körüklenece</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i potansiyele sahip “gri” bölgeler olu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">masına sebep olmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tur. Rusya, Sovyetler Birli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i’nden ayrılarak ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ımsızlı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ına kavu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> devletlere gözda</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı vermek amacıyla bu unsurları kendi çıkarları için kullanmaktadır.</span><span style="font-family:Georgia, serif"> NATO bu durumu kendisi açısından sorunlu görmekte, tüm bu çatı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">maların bütün bölgenin istikrarını hızla bozabilecek potansiyele sahip oldu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">unu dü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ünmektedir. Karadeniz Bölgesi’ndeki bitmek tükenmek bilmeyen bu çatı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">malar, AB’nin 2016 yılında benimsenen Küresel Stratejisi’nde “Avrupa güvenli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i için bir sorun” olarak tanımlanmaktadır.(1) Bölgedeki mevcut olan istikrarsızlı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ın ekonomik kalkınmayı ve bölgenin ekonomik açıdan potansiyeline ula</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">masını engelledi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i gayet açıktır; bu engellemeyi de ancak deniz ticareti ve ekonomik entegrasyon kaldırabilir. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">NATO cephesi Karadeniz’de Rusya’ya kar</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı en ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ından beri Türkiye ile birlikte hareket etmekte, Türkiye’yi Rusya’ya kar</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı kullanmayı denemektedir. NATO, Rusya’nın Kırım’ı yasa dı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı olarak ilhak etmesini tanımamakta ısrarlı; bu tutumu Kuzey Atlantik Konseyi’nin Temmuz 2017’de Kiev’i ziyareti sırasında da yinelenmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tir.(2) NATO Ukrayna’ya verdi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i politik deste</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">in yanı sıra askeri ve mühimmat deste</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ini de önemli ölçüde arttırmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır.(3) Ukrayna’nın güvenlik ve savunma sektöründe yaptı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı reformlarını desteklemekte ve aynı zamanda Var</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ova Zirvesi’nde kabul edilen “Kapsamlı Yardım Paketi” çerçevesinde yetenek ve kapasite geli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tirme çalı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">malarına yardım etmektedir.(4) Bu paketin bazı hedefleri do</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">rudan Karadeniz’in güvenli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i ile ilgilidir. Örne</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">in bölgesel hava sahası projesi, Ukrayna’nın hava güvenli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">inin dı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> tehditlerle ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">a çıkma yetene</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ini geli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tirecektir. Di</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">er projeler Ukrayna’nın güvenli komuta, kontrol ve durum bilinci gibi yeteneklerini güçlendirmeye yöneliktir. NATO ayrıca Rusya’nın Kırım’ı yasa dı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı ilhakından sonra Odessa’ya ta</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ınan Ukrayna Deniz Akademisi’nin geli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tirilmesine de destek vermektedir. Benzer bir durum Karadeniz’de Gürcistan için de geçerlidir.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Gürcistan’ın NATO’nun Geli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tirilmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> Fırsatlar Ortakları’ndan biri olması, ABD ile aralarında geni</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> çapta politik ve askeri etkile</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im olmasına imkân sa</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">lamı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. Ayrıca 2014 yılında Galler’de yapılan NATO Zirvesi’nde ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">latılan ve savunma kapasitesi geli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tirme üzerine odaklanan NATO-Gürcistan Kapsamlı </span><span style="font-family:Cambria, serif">İş</span><span style="font-family:Georgia, serif">birli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i Paketi de Karadeniz bölgesindeki olumsuz güvenlik </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">artları do</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">rultusunda geli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mektedir. “<i>Paket kara, hava ve deniz kuvvetlerine 13 alanda verilen deste</i></span><i><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span></i><i><span style="font-family:Georgia, serif">i kapsamakta, stratejik düzeyde öneriler ve irtibat, savunma kapasitesi arttırma ve e</span></i><i><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span></i><i><span style="font-family:Georgia, serif">itim faaliyetleri, ve çokuluslu tatbikatları içermektedir”</span></i><span style="font-family:Georgia, serif">.(5) Moldova hükümetinin iste</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i üzerine savunma kurulu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">larının olu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">turulması ve reformları desteklemek için NATO’nun bu ülkeyle angajmanı arttırılmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. Galler Zirvesi’nde bir Savunma Kapasitesi Olu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">turma Paketi kabul edilmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">, 2017 yılı sonlarında da Ki</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">inev’de NATO </span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">rtibat Bürosu kurulmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tur.(6)</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif"><img class="detayFoto" src="https://www.barandergisi.net/images/upload/karadeniz.jpg" style="width: 603px; height: 339px;" /></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Karadeniz Ekonomik </span><span style="font-family:Cambria, serif">İş</span><span style="font-family:Georgia, serif">birli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i (KE</span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">) Te</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">kilatı üyesi devletler arasında NATO’ya dahil olmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> olan be</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> ortak ülke bulunmaktadır. NATO ise bölgede bu ülkelerle ciddi boyutta i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">birli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i yapmakta ve bu durum Rusya’yı oldukça rahatsız etmektedir. NATO bir yandan KE</span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif"> üyeleri ile bölgedeki ili</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">kilerini ve ittifaklarını geli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tirirken di</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">er yandan bölgede Avrupa Birli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i (AB) ile de ittifak halindedir. NATO üyelerinden yirmi ikisi aynı zamanda AB üyesi oldukları için bu iki örgüt Karadeniz Bölgesi’nde birlikte çalı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">maktadır. Nitekim bu iki örgüt do</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u ve güneylerindeki hibrid tehditleri göz önünde bulundurarak direnci arttırmak, savunma kapasitesini olu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">turmak, siber savunma, deniz güvenli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i ve tatbikatlar da dahil olmak üzere aralarındaki i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">birli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ini kuvvetlendirme konusunda anla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">maya varmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">lardır.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">ABD ve NATO bu giri</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">imlerde bulunurken son 15 yılda Rusya’nın Karadeniz’deki gücünü artırmak amacıyla yaptı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı faaliyetler giderek yo</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">unla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. Çünkü sadece ABD ve NATO’nun çabaları Rusya’yı durdurmakta nispeten yetersiz kalmaktadır. Bu yetersizlik hem Güney Osetya’nın hem de Kırım’ın hatta </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">u günlerde Ukrayna’nın i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">gali ile net </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ekilde görülmü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tür. Yetersizli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">in en büyük sebeplerinden birisi BM’dir. Bir çok meselede oldu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u gibi burada da BM’nin i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">levsiz bir örgüt oldu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u bir kez daha görülmü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tür. Rusya, BM’nin en önemli yapısı olan BM Güvenlik Konseyi’nin 5 daimî üyesinden birisidir. Veto hakkı bulunan Rusya, Karadeniz’de yaptı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı faaliyetlerin kar</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ılı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ında alınmak istenen tüm kararları do</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">al olarak veto etmekte ve bu faaliyetler cezasız kalmaktadır. Bu durum BMGK’da kapsamlı bir reforma yönelik yenile</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">me ihtiyacını göz önüne sermektedir.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif"><img class="detayFoto" src="https://www.barandergisi.net/images/upload/karadenize-siniri-olan-ulkeler.jpg" style="width: 590px; height: 450px;" /></span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Dünya de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">irken uluslararası sistemin temel aktörleri olan fertlerin, devletlerin ve uluslararası örgütlerin de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">memesi, revize edilmemesi mümkün de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ildir. Devletlerin yüzyıllar içerisinde büyümesi veya zayıflaması var olan dengeleri de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tirmekte, bu de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im ise devletlerin tutum ve davranı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">larında köklü de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">imlerin görülmesine neden olmaktadır. Güç dengesinin zaman içerisinde de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mesi ise var olan ittifakları ve devletler üstü olu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">umları etkilemi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tir. 21. yy. ilk çeyre</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">inin son döneminde Rusya ile Ukrayna arasındaki mesele de aktörlerin, uluslararası örgütlerin ortaya çıkan çatı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ma ve sorunlar ile ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">a çıkabilme özelli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ini sorgulamasını sa</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">lamı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. Rusya’nın Birle</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) Daimi Üyesi olmasına ve Ukrayna’yı i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">gal ederek uluslararası hukuk normları olarak görülen kuralları ihlal etmesine kar</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ılık, sorun çözücü, çatı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ma önleyici ve uzla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tırıcı kimli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">e sahip Birle</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">Milletler’in, pasif kalması sistem içerisindeki di</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">er aktörlerin kuruma olan güvenini yitirmesine ve güvensiz bir uluslararası ortamın olu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">masına neden olmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tur. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">BM Güvenlik Konseyi’nin Güney Osetya’nın, Kırım’ın ve Ukrayna’nın i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">gali sırasındaki etkisizli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i aslında </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">a</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ırtıcı de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ildir. Konsey, buna benzer olaylara tepki verme konusunda var oldu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">undan beri çok yetenekli bir yapı olmamı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. E</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">er Güvenlik Konseyi bu tür konularda etkisiz ve a</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ır kalmaya devam ederse Dünya’daki büyük çatı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">maları ve sava</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ları engelleme misyonundan ziyade çe</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">itli </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ikayetlerin görü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">üldü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ü ve tartı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ıldı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı bir forumdan ibaret olarak varlı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ına devam edecektir.(7) Bu durumun farkında olan üyeler arasında Konsey’in bir reforma ihtiyaç duydu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u zaten birçok kere göz önüne serilmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tir. 1946’daki kurulu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">undan bu yana Konsey’in yapısı, hemen hemen aynı kalmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. Bu durum, BM’nin kurulu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> hedeflerine ula</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">amamasına neden olmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tur. Güvenlik Konseyi hakkındaki en önemli ele</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tiriler ve reform istekleri iki temel nedene dayandırılmaktadır. Bunlar; 5 ülkenin sahip oldu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u veto yetkisi ve Konsey’de adil bir temsilin olmamasıdır.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Konsey, veto hakkına sahip daimi üyeler arasındaki çıkar çatı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">maları sebebiyle çözülmesi gereken konularda yava</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">leyen ve karar alamayan bir hale bürünmektedir. Veto hakkına sahip “P5” olarak adlandırılan daimi üyeler bu hakkı sadece kendileriyle alakalı konularda da de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">il, aynı zamanda müttefiki oldukları ülkelerle alakalı konularda da rahatça kullanabilmektedir. Örne</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">in; Rusya son olarak ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">kanlık yaptı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı Konsey’de Ukrayna i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">gali konusunda veto hakkını kullanmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. Bunun yanında Rusya, Be</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ar Esad rejiminin BM kaynaklarıyla kanıtlanan vah</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">etlerden sorumlu tutulmasını isteyen toplantılarda yakla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ık 20 kez veto hakkını kullanmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. Görüldü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ü gibi veto hakkına sahip olan ülkeler, yalnızca kendileriyle alakalı konularda de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">il, dünyanın herhangi bir yerinde kendi çıkarlarıyla ters dü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ebilecek her türlü kararı veto edebilmektedir. Dolayısıyla, BM tarafından kanıtlanan bir suçlu hakkında dahi bir karar alınamaması me</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ruiyet problemini ortaya koymaktadır. </span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Burada asıl problem te</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">kil eden kısım; Güvenlik Konseyi’nin mevcut yapısının </span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">kinci Dünya Sava</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı sonrasındaki konjonktürde ortaya çıkmasıdır. </span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">kinci Dünya Sava</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı’nın kesin galipleri ABD ve Sovyetler Birli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i olarak kabul edilmektedir. </span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ngiltere de bu ülkelerle birlikte sava</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> sonrası düzenin kurulmasında büyük rol oynamı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tır. Bu nedenle, bu üç devletin veto hakkına sahip olan aktörlerden olması kaçınılmaz bir durumdur. Bunun yanında dönemin ABD Ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">kanı Franklin D. Roosevelt, uluslararası güvenli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">in “dört küresel polis” tarafından yönetildi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ini iddia ederek Çin'in de buraya dahil edilmesinde ısrar etmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tir. </span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ngiltere Ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">bakanı Winston Churchill ise potansiyel Alman veya Sovyet saldırganlı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ına kar</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı Avrupa’da tampon görevi görebilece</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i nedeniyle Fransa’nın da büyük güç statüsünü geri kazanmasına ve bu daimi üyeler arasında yer almasına destek olmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tur.</span><span style="font-family:Georgia, serif">(8)<b> </b>Ancak günümüzde dünya, </span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">kinci Dünya Sava</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı’nın sonrasındaki dünyadan tamamen farklıla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> durumdadır. Dolayısıyla çok daha eskide kalmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> bir yapının günümüz küresel sorunlarının çözümünde faydalı ve etkili olması söz konusu olamamaktadır.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Eskide kalmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">lı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ın yol açtı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı sorunlardan birisi de co</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">rafi da</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ılım konusunda olmu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tur. 1 milyardan fazla insanın ya</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">adı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı ve dünya nüfusunun yüzde 15’inden fazlasını barındıran Afrika kıtasından herhangi bir daimi temsilci bulunmamaktadır. Aynı </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ekilde 400 milyondan fazla insanın ya</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">adı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı ve dünya nüfusunun yüzde 5’inden fazlasını bünyesinde barındıran Güney Amerika kıtasından da herhangi bir daimi temsilci bulunmamaktadır. Mukayese yapıldı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı takdirde, yakla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ık 750 milyon insanın ya</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">adı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı Avrupa kıtasından 3 daimî temsilci bulunurken yakla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ık 1.5 milyar insanın ya</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">adı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı bu iki kıtadan herhangi bir daimi temsilci bulunmamaktadır. Konsey’in faaliyete ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ladı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı zamanlara bakıldı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ında; be</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> daimi üyenin nüfusları toplamı dünya nüfusunun yüzde 50’sinden fazlasını olu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">turmaktaydı. Günümüzde ise bu oran sadece yüzde 26’dır. Hatta Çin dı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">arıda bırakıldı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ında, 4 daimi üyenin toplamı dünya nüfusunun yalnızca yüzde 8’ini olu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">turmaktadır. Elbette nüfus tek ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ına belirleyici bir unsur de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ildir; fakat adaletsizli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">in görülmesi açısından bir kıstas olarak kabul edilebilir. Dolayısıyla anla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ılaca</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı üzere Güvenlik Konseyi’nin “temsil sorunu” oldukça büyük ve önemli bir sorun haline gelmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tir.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Yukarıda bahsedilen nedenlerden dolayı 2021 ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">larında BM<b> </b>Genel Kurulu Ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">kanı Volkan Bozkır’ın da bahsetti</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i gibi Güvenlik Konseyi’nin daha geni</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> temsile sahip, daha etkili, daha </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">effaf, daha hesap verilebilir bir yapıya kavu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ması son ya</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">anan olayların da ı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ında elzem hale gelmi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tir. E</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">er bu do</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">rultuda bir reform yapılabilirse Konsey’in hem karar alma yetene</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i hem alınan kararları uygulama yetene</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i hem de Konsey’in me</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ruiyeti önemli ölçüde artacaktır.</span><span style="font-family:Georgia, serif">(9)</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Örne</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">in; dünyanın en büyük 20 ekonomisinin yani G20 ülkelerinin hepsinin veto hakkı olmadan 5 yıllı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ına Güvenlik Konseyi daimi üyesi oldu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u bir durumda tüm dünya nüfusunun yüzde 57’si temsil edilebilecek olmaktadır. Bu temsil artı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ının yanında G20 ülkelerinin ekonomik güç olarak dünyanın en güçlü ülkeleri arasında olmaları da yine Konsey’in me</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ruiyetini arttıracak bir durumdur. Nüfusun yanında bölgesel temsil olarak ise bu fikir uygulandı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı takdirde; Güney Amerika kıtasından Brezilya ve Arjantin, Kuzey Amerika’dan Meksika, ABD ve Kanada, Avrupa’dan Türkiye, Almanya, Birle</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ik Krallık, Fransa, </span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">talya Asya kıtasından, Hindistan, Çin, Endonezya, Rusya, Japonya, Kore, Suudi Arabistan Afrika’dan Güney Afrika Okyanusya’dan ise Avustralya’nın daimi üye oldu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u 19 üyeli bir konsey ortaya çıkmaktadır. Görüldü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ü üzere nüfus açısından da yüzde 50 temsilin üzerine çıkan bu fikir co</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">rafi da</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ılım açısından da mükemmel olmasa da </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">u an var olandan daha geni</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> bir temsil ortaya koymaktadır. Bu 19 üyenin yanına BM’ye faaliyetleri için en çok hibede bulunan 2 ülkenin daha 5 senelik süreyle daimi üyelik kazanması da ABD gibi en yüksek parayı veren ülkelerin tamamen kontrolünde olan bir Konsey yapısını engelleyecek ve daimi üye sayısı 21’e çıkmı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif"> olacaktır. Bu 21 üyenin oldu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u sistemde konseyin karar alabilmesi için 2/3 ço</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">unluk yani 14 üyenin oyu gerekecek bir karar alma yapısı getirilerek ço</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">unlu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">un bir kararı dikte etmesi zorla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">tırılacaktır. Aynı zamanda Rusya-Ukrayna örne</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">inde gördü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ümüz gibi tüm Dünya’nın alınmasını istedi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i bir karar ve destekledi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i bir konuda tek bir ülkenin ve birkaç tane müttefikinin bu durumu engellemesinin de önüne geçilecektir.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Yukarıda bahsettiklerimiz sadece birer örnektir; tabiî ki bu veya buna benzer fikirler üzerinde çalı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ılarak çok daha kapsamlı ve çok daha etkili bir hale getirilebilir. Burada en önemli </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ey Konsey’in ihtiyaç duydu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u reforma olan inanç ve motivasyondur. Bu konuda da en önemli engel yine veto hakkı olan ülkelerdir. Bahsi geçen P5 ülkeleri sadece konseyin karar alma sürecinde de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">il konsey ile alakalı reform sürecinde de oldukça güç sahibidir. Do</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">al olarak; bu ülkeler kendilerinde bulunan gücü kaybetmek istemeyeceklerdir. Hali hazırda bu reformların gecikmesindeki temel neden budur. Bilinmektedir ki dünya hızla de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mekte ve geli</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mektedir. Yakla</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ık 80 yıl önce ortaya çıkan bir yapının günümüz uluslararası ortamına uyum sa</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">lamadan devam etmesi çok mümkün gözükmemektedir. Bu sebeple e</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">er veto hakkı bulunan daimi üyeler yapının bu </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ekilde devam etmesinde ısrar ederlerse kendilerini de bazı tehlikeler beklemektedir. Birincisi, çalı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mada belirtildi</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i gibi Güvenlik Konseyi’nin pratikte artık tamamen fikir tartı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">maları yapılan ve herhangi bir etkisi olmayan bir forum haline dönü</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mesidir. Çok kutuplu dünyada herhangi bir etkisi olmayan sadece kar</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ılıklı fikirlerin ve zıtlıkların ortaya kondu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u bir yapıda önemli bir aktör olarak söz sahibi olmak önemini gitgide yitirecek bir olgu olacaktır. </span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">kincisi ise bu yapının birçok sorunu sebebiyle artık BM Güvenlik Konseyi’nin yapması gereken görevleri bölgesel bazı kurulu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ların üstlenmesidir. Örne</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">in; Karadeniz’de ortaya çıkan bir problemin Güvenlik Konseyi tarafından çözülememesi Karadeniz’deki ülkelerin bir araya gelip çok daha hızlı karar almasına yol açabilir. Böyle bir durum, Konsey’in daimi üyelerinin ellerindeki veto gücünün bertaraf edilmesine neden olacaktır. Di</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">er tüm dünya ülkelerinin bu ülkelere reform konusunda tavır alması ya da baskı yapması da yine bu ülkelerin yüzle</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ece</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i ba</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ka bir problem olarak ortaya çıkacak ve sistem çapında bir de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">imi beraberinde getirecektir.</span></span></span></span></span></span></p> <p style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="line-height:normal"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Kısacası, daimi üye devletler de her ne kadar ellerindeki güç azalacak olsa da bu sistemin mevcut </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ekilde devam edemeyece</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ini görecekler ve de</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">i</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">imin bir parçası olacaklardır. Güvenlik Konseyi’nin hem yapısında hem de karar alı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">sürecinde bir reformun </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">art oldu</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">u a</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ikardır. Bu reformun da hızlıca ve var olan problemleri ortadan kaldıracak ya da azaltacak </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ekilde yapılması çok önemlidir. Bu reformun gerçekle</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">mesi, tüm dünyada olaca</span><span style="font-family:Cambria, serif">ğ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ı gibi Karadeniz Bölgesi özelinde de mevcut olan problemlerin ve çatı</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">maların çözümünde yardımcı olacaktır. Veto gücü elinden alınan Rusya, ABD, </span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">ngiltere, Fransa ve Çin faaliyetlerde bulunurken </span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">u an ki kadar rahat ve özgüvenli olamayacaktır. Çünkü uluslararası sistem artık bu faaliyetlere hukuki olarak cevap verebilecek durumda olacaktır.</span></span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><strong><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Dipnotlar</span></span></span></span></strong></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">1-Anastasov, Pavel, "Karadeniz bölgesi: önemli bir kav</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ak", https://www.nato.int/docu/review/tr/articles/2018/05/25/karadeniz-boelgesi-oenemli-bir-kavsak/index.html NATO DERG</span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">S</span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">, www.netorevıew.com (NATO REVIEW), 25 Mayıs 2018. (Eri</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im Tarihi: 01.05.2022) </span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">2-Anastasov, Pavel, "Karadeniz bölgesi: önemli bir kav</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ak", https://www.nato.int/docu/review/tr/articles/2018/05/25/karadeniz-boelgesi-oenemli-bir-kavsak/index.html NATO DERG</span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">S</span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">, www.netorevıew.com (NATO REVIEW), 25 Mayıs 2018. (Eri</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im Tarihi: 01.05.2022)</span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">3-Andrew Rettman, “Finland and Sweden to join Nato summit dinner” https://euobserver.com/nordics/133861 (Eri</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im Tarihi: 03.05.2022)</span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">4-Aaron Mehta, “Warsaw Summit Preview: Many Interests, with Deterrence at Core”, https://www.defensenews.com/smr/road-to-warsaw/2016/06/27/warsaw-summit-preview-many-interests-with-deterrence-at-core/ (Eri</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im Tarihi: 05.05.2022)</span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">5-Anastasov, Pavel, "Karadeniz bölgesi: önemli bir kav</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ak", https://www.nato.int/docu/review/tr/articles/2018/05/25/karadeniz-boelgesi-oenemli-bir-kavsak/index.html NATO DERG</span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">S</span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">, www.netorevıew.com (NATO REVIEW), 25 Mayıs 2018. (Eri</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im Tarihi: 01.05.2022)</span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">6-Anastasov, Pavel, "Karadeniz bölgesi: önemli bir kav</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">ak", https://www.nato.int/docu/review/tr/articles/2018/05/25/karadeniz-boelgesi-oenemli-bir-kavsak/index.html NATO DERG</span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">S</span><span style="font-family:Cambria, serif">İ</span><span style="font-family:Georgia, serif">, www.netorevıew.com (NATO REVIEW), 25 Mayıs 2018. (Eri</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im Tarihi: 01.05.2022)</span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">7-Thomas Graham, “Preventing a Wider European Conflict” https://www.cfr.org/report/preventing-wider-european-conflict#chapter-title-0-5 (Eri</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im Tarihi: 04.05.2022)</span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">8-https://www.cfr.org/backgrounder/un-security-council (Eri</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im Tarihi: 06.05.2022)</span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">9-https://www.cfr.org/backgrounder/un-security-council (Eri</span><span style="font-family:Cambria, serif">ş</span><span style="font-family:Georgia, serif">im Tarihi: 06.05.2022)</span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Görüş: Mustafa Kökmen</span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Aylık Baran Dergisi 4. Sayı</span></span></span></span></span></p> <p class="MsoFootnoteText" style="margin:0cm 0cm 21.6pt"><span style="font-size:18px;"><span style="caret-color:#000000"><span style="color:#000000"><span style="font-family:Calibri, sans-serif"><span style="font-family:Georgia, serif">Haziran 202</span></span></span></span></span></p>