Weimar+’ın kuruluşunu tetikleyen olay, 11 Şubat 2025'te eski ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında gerçekleşen ve Avrupa liderlerinin tamamen dışlandığı telefon görüşmesi oldu. Bu gelişmeyi, hemen ardından ABD Başkan Yardımcısı J. D. Vance’in Münih Güvenlik Konferansı’nda Avrupa’yı “ABD için bir yük” olarak nitelendiren konuşması izledi. Avrupa başkentleri, bu iki adımı "kıta güvenliğinin Amerikan inisiyatifiyle rehin alınması" olarak değerlendirdi ve acil karşı hamle ihtiyacı doğdu.
Bu gelişmelerin hemen ardından 12 Şubat'ta Paris'te toplanan Fransa, Almanya, Polonya, Birleşik Krallık, İtalya ve İspanya dışişleri bakanları ile Avrupa Komisyonu temsilcileri, ortak bir bildiriyle yeni formatı ilan etti. "Ukrayna’nın geleceği, Ukrayna ve Avrupa olmadan görüşülemez" vurgusu yapılan bildiride, "Avrupa güvenliği ortak sorumluluğumuzdur" denilerek ABD'ye rağmen müzakere masasında olma kararlılığı dünyaya duyuruldu.
AB Dışında Ama Masanın İçinde: İngiltere Faktörü
1991'de Fransa-Almanya uzlaşısını Polonya'yı da dahil ederek NATO ve AB'nin doğu genişlemesini desteklemek amacıyla kurulan Weimar Üçgeni, yeni formatla birlikte "stratejik özerklik" hedefine yöneldi. En dikkat çekici unsur, AB'den ayrılmış olan Birleşik Krallık'ın bu çekirdek yapının asli üyesi olması. Ankara'daki diplomatik çevreler, AB'nin "stratejik özerklik" söylemiyle Brexit sonrası İngiltere'yi masaya davet etmesini, "ilkelerden çok pragmatizmin ağır bastığı bir çelişki" olarak yorumluyor.
Bu durum, oluşumun AB kurumlarına paralel, daha esnek ve eylem odaklı bir "seçilmişler kulübü" niteliği taşıdığı yönündeki eleştirileri güçlendiriyor. Analistler, bu yapının, AB ve NATO gibi tüm üyelerin söz hakkı olduğu platformları by-pass etme riski taşıdığına dikkat çekiyor.
Toplantılar ve Somut Adımlar
Paris'teki kuruluş toplantısının ardından Weimar+ mekanizması hızla somut adımlar atmaya başladı:
-
12 Mayıs 2025, Londra: Birleşik Krallık'ın ev sahipliğinde, "Ukrayna ve Avrupa savunma sanayi entegrasyonu" başlıklı bir deklarasyon yayımlandı.
-
12 Haziran 2025, Roma: Rusya'ya yönelik enerji ve bankacılık yaptırımlarının bir üst kademeye taşınması ve dondurulmuş 300 milyar dolarlık Rus varlığının gelirlerinin Ukrayna'ya kredi olarak aktarılması planına tam destek kararı alındı.
Grubun bir sonraki durağının 2025 sonbaharında Madrid olması ve burada ortak mühimmat üretimi ile Ar-Ge projelerini kapsayan "Avrupa Savunma Yatırım İnisiyatifi" taslağının görüşülmesi bekleniyor.
