Portekiz Adalet Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, vatandaşlık yasasında yapılan kapsamlı değişikliklerin tamamlandığı ve Sefarad Yahudilerinin torunları için tanınan istisnai vatandaşlık yoluna artık yeni başvuru kabul edilmeyeceği bildirildi. Hükümet yetkilileri, yasanın başlangıçtaki amacından saptığını, kimlik doğrulama süreçlerinde ciddi zorluklar yaşandığını ve ulusal güvenlik için bir endişe kaynağı haline geldiğini vurguladı. Özellikle Rus oligark Roman Abramovich gibi isimlere vatandaşlık verilmesi sürecinde yolsuzluk iddialarının ortaya çıkması ve konuyla ilgili soruşturmalar başlatılması, kamuoyunda tepkilere neden olmuştu.
Endülüs'ün yıkılışının ardından 1492'de hem Müslümanları hem de Yahudileri İspanya'dan süren zihniyet, benzer bir uygulamayı daha sonra Portekiz'de de hayata geçirmişti. İki ülke de 2015 yılında benzer yasalarla Sefaradların torunlarına bir "tazminat" olarak vatandaşlık yolunu açmıştı. Ancak İspanya, uygulamanın idari ve hukuki zorluklarını erken fark ederek 2019 yılında bu yasayı sonlandırmıştı.
Portekiz ise İspanya'nın aksine yasayı devam ettirmekte ısrar etti ve sonuç olarak büyük bir başvuru akınıyla karşılaştı. Yalnızca 2022'de 124.000'den fazla talep alındı; bu sayı 2021'deki rakamın iki katından fazlaydı. Başta İsrail olmak üzere dünyanın dört bir yanından on binlerce kişi bu yasa sayesinde Portekiz pasaportu aldı.
Demografik Baskı ve Güvenlik Endişeleri Kararı Hızlandırdı
Portekiz'in bu geri adımı, ülkenin genel göçmen politikasında yaşanan köklü bir değişimin parçası. Ülkedeki yabancı nüfusun son birkaç yılda üçe katlanarak 1,6 milyona ulaşması ve toplam nüfusun %15'ini oluşturması, Lizbon yönetimini harekete geçirdi. Yeni düzenlemeler kapsamında, genel vatandaşlık için bekleme süresi 5 yıldan 10 yıla çıkarılırken, Portekizce konuşan ülke vatandaşları için bu süre 7 yıl olarak belirlendi. Hükümet ayrıca, ciddi suçlardan hüküm giymiş kişilerin vatandaşlıklarının iptal edilebileceği ve yeni bir sınır muhafaza birimi kurulacağı yönündeki planlarını da onayladı.
Bakanlar Kurulu Üyesi Antonio Leitao Amaro, kararları "ulusal topluluğa gerçek bir aidiyet ve bağlantı gerekliliği" ile gerekçelendirerek, "Yaşadığımız zamanlar önemli değişiklikler gerektiriyor," ifadelerini kullandı. Bu kararla Portekiz, İspanya'nın yıllar önce gördüğü riskleri gecikmeli de olsa kabul ederek Sefarad Yahudilerine yönelik özel vatandaşlık programını tamamen bitirmiş oldu.
