İtalyan enerji firması Enel, Lima şehrinin kuzeyine elektrik sağlayan Peru'daki elektrik işletmesini 2.9 milyar dolara China Southern Power Grid International'a sattığını duyurdu. Lima'nın elektrik arzının geri kalanı 2020 yılında bir başka Çinli şirket olan Three Gorges Corporation'a satılmıştı. Three Gorges aynı zamanda Peru'nun en büyük hidroelektrik barajlarından biri olan Chaglla'nın da sahibi.
Peru Ulusal Endüstri Derneği, Enel satışının gerçekleşmesi halinde "Lima'nın elektrik dağıtım pazarının yüzde 100'ünün Çin Halk Cumhuriyeti'nin elinde toplanmasına yol açacağı" şikayetinde bulundu. Peru'nun rekabet kurumu söz konusu işlemi inceliyor.
Buna ek olarak, Çin'in devlete ait nakliye ve lojistik şirketi Cosco, Lima'nın 70 km kuzeyindeki Chancay şehrinde bir derin su limanı inşa ediyor. Bu liman dünyanın en büyük kargo gemilerinden bazılarını yanaştırabilecek ve Şili, Ekvator ve Kolombiya'nın Pasifik limanlarındaki deniz trafiğini yerinden edebilecek.
Nihai olarak 3.6 milyar dolara mal olması planlanan projenin ilk aşamasının, Çin Başkanı Şi Jinping'in APEC zirvesi için Peru'yu ziyaret edeceği önümüzdeki yılın sonlarında açılması bekleniyor.
Çin şirketi Cosco, liman inşaatının yüzde 60 hissesine sahipken, Perulu madencilik şirketi Volcan geri kalanını elinde tutuyor. Yetkili, "Chancay limanının tüm arka uç altyapısının yabancı bir gücün kontrolü altında olacak olması Peru hükümeti için büyük bir endişe kaynağı olmalı" dedi.
Peru Ulaştırma Bakanı Raúl Pérez-Reyes ise ülkesinin "egemen bir ülke olduğunu ve uluslararası ilişkilerini bu temelde kurduğunu" söyledi.
Çin'in Peru Büyükelçisi Song Yang, geçtiğimiz günlerde "Çin, Chancay'in Peru'nun Şangay'ı olacağına inanıyor" diyerek mega liman projesini destekledi.
Chancay'ın, Çinli şirketlerin esas olarak kargo trafiği için tasarlanmış, fakat Pekin'in donanması tarafından savaş gemilerine ikmal yapmak için kullanılabilecek kadar büyük "çift kullanımlı" liman tesisleri inşa ettiği başka yerlerde görülen bir modeli tekrarlayabileceğine dair endişeler var.
Liman, Cosco'nun çoğunluk hissesini almasından bir yıl önce, 2018'de daha fazla kapasiteye izin verecek şekilde yeniden tasarlandı.
Cosco Shipping Ports Chancay Peru'nun genel müdür yardımcısı ve eski bir Perulu amiral olan Gonzálo Ríos Polastri, Çin'in Chancay'a yaptığı yatırımın "yüzde 100 ticari" olduğunu söyledi ve ekledi: "Bu, özel şirketler tarafından piyasa kurallarına göre yapılan bir yatırımdır. Farklı jeopolitik okumaları olabilir ama herhangi bir ulusal güvenlik iması olan bir yatırım değildir."
Pekin, Peru'yu kaynaklara erişim ekonomisi için önemli bir maden kaynağı olarak görüyor ve geçen yıl ülkeden 14 milyar dolar değerinde bakır cevheri ithal ederek Şili'den sonra ikinci sırada yer aldı.
Çin hükümeti, Washington'un “Latin Amerika'da hegemonya ve jeopolitik avantaj arayışı” olarak adlandırdığı yaklaşımın aksine, karşılıklı fayda taahhüdünün denizaşırı altyapı projelerinin temel taşı olduğunda ısrar ediyor. Song, Peru medyasını Çin-Peru ilişkileri hakkında "adil ve objektif bir şekilde haber yapmaya" çağırdı.
Çinli şirketler Latin Amerika'daki limanlarda hisse sahibi olmanın yanı sıra 5G mobil ağları ve uzay izleme istasyonları inşa ediyor.
