Avrupa Birliği’nin, İsrail’in Gazze’de yürüttüğü saldırılar karşısında hiçbir somut adım atmaması ilk kez bir hukuk davasının konusu oldu.
Uluslararası hukukçuların oluşturduğu JURDI (Uluslararası Hukuka Saygı İçin Avukatlar Derneği), Avrupa Komisyonu ve Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyinin, soykırımı önleme yükümlülüğünü ihlal ettiğini söyledi ve 17 Temmuz’da Lüksemburg’daki Avrupa Adalet Divanı’na başvurdu.
Bu dava, AB tarihinde kurumsal eylemsizlik nedeniyle açılan ilk dava ve AB’nin kendi hukuk düzenini de kapsayan 265. maddeye dayanıyor.
“Pasiflik de Suç Ortaklığıdır”
JURDI Başkanı Patrick Zahnd, Avrupa kurumlarının Uluslararası Adalet Divanı’nın İsrail’e yönelik ihtiyati tedbir kararına rağmen hiçbir önlem almadığını belirtti. Zahnd’a göre, AB’nin pasifliği bir tercih ve bu tercih, “kurumsal suç ortaklığı” anlamına geliyor. Ayrıca, İsrail’in işgali altındaki Filistin topraklarında yaşanan hak ihlallerine karşı AB’nin verdiği mali ve siyasi destek, suç ortaklığını daha da pekiştiriyor. Zahnd, Avrupa Komisyonu’nun tek başına bile insan hakları ihlalleri gerekçesiyle İsrail’le olan ilişkileri askıya alabileceğini hatırlattı.
Rusya’ya Yaptırım, İsrail’e İzleme
JURDI’nin sunduğu 90 sayfalık dava dosyasında, AB’nin İsrail’e karşı sergilediği tutum ile Rusya, Belarus, Myanmar gibi ülkelere uyguladığı yaptırımlar arasında açık bir çifte standart olduğu vurgulanıyor. İsrail ile sürdürülen ekonomik ortaklık anlaşmasının bugüne kadar askıya alınmaması ve fon aktarımının kesilmemesi eleştiriliyor. AB Dış Politika Temsilcisi Kaja Kallas, 15 Temmuz’daki toplantıda İsrail’in taahhütlerinin izleneceğini söylese de, yaptırımlar yerine diplomatik diyalog vurgusu yaptı. Ancak JURDI’ye göre bu yaklaşım, Gazze’deki süreci durdurmakta yetersiz kalıyor.
Avrupa İçinden Yükselen Tepkiler
AB içinden de eleştiriler artıyor. Eski AB Dış İlişkiler Temsilcisi Josep Borrell, AB’nin Gazze’deki soykırıma sessiz kalarak bu sürecin devam etmesine izin verdiğini söyledi.
İrlandalı insan hakları hukukçusu Michael Farrell ise Avrupa Irkçılığa ve Hoşgörüye Karşı Komisyon’daki görevinden istifa ederek, Avrupa’nın Gazze’deki yıkıma göz yumduğunu belirtti.
JURDI, AB’nin İsrail ile tüm bağlarını koparması, Gazze’deki soykırım riskini resmen tanıması ve yaptırım sürecini başlatması için Avrupa Adalet Divanı’ndan acil karar talebinde bulundu. Aksi takdirde, AB kurumlarının bir gün Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde “soykırıma suç ortaklığı” ile yargılanabileceği uyarısı yapıldı.
