Peygamber Efendimizin müjdesine mazhar olan İstanbul, 569 yıl önce 29 Mayıs'ta Fatih Sultan Mehmed'in kumandasındaki Osmanlı Devleti tarafından fethedildi.
Kuşatmaların ve Fetihlerin Başkenti
İstanbul; Roma, Bizans ve Osmanlı gibi üç imparatorluğa başkentlik yaptı. "İkinci Roma", "Yeni Roma", "Byzantion", "Konstantinopolis" ve "Konstantiniyye" adlarıyla anıldı.
Yenikapı kazıları, yerleşimin neolitik döneme, 8 bin yıl öncesine uzandığını gösterdi. MS 4. yüzyılda Büyük Konstantin, İstanbul’u Doğu Roma'nın başkenti yaptı. 6 yıl süren imar faaliyetleriyle surlar genişletildi, tapınaklar, saraylar, hamamlar ve hipodrom inşa edildi.
Ortodoks Hristiyanlığın merkezi haline gelen İstanbul, Hz. Muhammed’in “İstanbul mutlaka fethedilecektir...” hadisiyle İslam dünyasında da kutsal bir hedefe dönüştü.
İslamiyet’in Orta Doğu’daki yükselişiyle İstanbul, Hristiyan dünyasının doğudaki siyasi merkezi ve Kudüs yolunun başlangıç noktası oldu. 1204’te Haçlılar tarafından işgal edildi.
Emeviler döneminde 3, Abbasiler döneminde 1 büyük sefer düzenlendi. İlk kuşatma, sahabelerin de katıldığı Muaviye bin Ebu Süfyan komutasında gerçekleşti. Hz. Peygamber’i Medine’de misafir eden Ebu Eyyüb el-Ensari’nin bu kuşatmada surlar önünde şehit düşmesi, fethin manevi temelini oluşturdu.
Tarihte birçok kez kuşatılan İstanbul; Phillippe, Septim Severus, Keyhüsrev, Avarlar, Emeviler, Abbasiler, Bulgarlar, Ruslar, Haçlılar, İznik ve Venedik İmparatorlukları, Osmanlılar gibi güçlerin hedefi oldu. Son ve nihai kuşatma, 1453’te Sultan 2. Mehmed tarafından gerçekleştirildi.
Fetih Yolu
Sultan 2. Mehmed tahta geçtiği zaman, İstanbul'un fethi için öncelikle deniz yardımının kesilmesi gerektiği düşüncesiyle Sultan Yıldırım Bayezid'in yaptırmış olduğu Anadolu Hisarı'nın karşısına 1452'de Rumeli Hisarı'nı yaptırdı.
Bu hisar, Tuna Nehri ile Karadeniz'den gelecek yardımı önlemeyi amaçlıyordu. İstanbul'un yüksek ve kalın surlarını yıkmak amacıyla devrin önemli mühendislerine büyük toplar döktürüldü.
Sultan 2. Mehmed, Şubat 1453'te dökülen topların İstanbul önlerine götürülmesini emretti. Karaca Paşa komutasındaki 10 bin kişilik ordu, öncelikle İstanbul yakınındaki Vize, Silivri ve Ayastefanos kalelerini kuşattı. Nisan ayına gelindiğinde 2. Mehmed, eyalet ve sancaklara orduya katılmaları için haber gönderdi ve 5 Nisan 1453'te Osmanlı ordusu, 2. Mehmed'in komutasında İstanbul'a hareket etti.
Fatih'in yanında hocaları Akşemseddin, Molla Gürani ve Akbıyık gibi isimler de yer alıyordu. 6 Nisan 1453'te 10 bin sipahi Maltepe civarını tuttu. Sultan 2. Mehmed de Anadolu ve Haliç'i tutmuştu. Zağanos Paşa Pera'yı fethederek, Galata üzerine yürüdü. Aynı gün Sultan 2. Mehmed, Mahmut Paşa'yı elçi olarak Bizans İmparatoru'na gönderdi ancak barış teklifi kabul edilmedi.
Gemilerin Haliç'e indirilmesi
Sultan 2. Mehmed, 6 Nisan 1453'te İstanbul kuşatmasına başladı. Osmanlı ordusu kenti karadan ve denizden kuşatma altına alırken, ordu surlarda gedikler açtıkça Bizanslılar surları yenileyerek, Osmanlıların şehre girişine izin vermedi.
Osmanlı donanmasının Bizans'a yardıma gelen Ceneviz ve Venedik gemilerine engel olamaması, kuşatmaya karşı olan yöneticilerin hoşnutsuzluklarını dışa vurmalarına yol açtı. Haliç ile Karaköy arasına çekilen zincir nedeniyle Osmanlı donanmasının Haliç'e girememesi, savaşın yönünü Osmanlı aleyhine çeviriyordu.
Bu gelişmeler üzerine Sultan 2. Mehmed, savaşın seyrini değiştirecek hamlesine başvurarak 21 Nisan'ı 22 Nisan'a bağlayan gece 72 parça kadırganın karadan yürütülerek Haliç'e indirilmesi emrini verdi.
Bir gece içerisinde Haliç'e indirilen donanma, 22 Nisan'da Haliç'ten ateşe başladı. Bizanslılar gördükleri karşısında büyük şaşkınlık yaşarken donanmanın Haliç'e indirilmesine inanamıyordu.
Sultan Mehmed, son büyük hücumdan önce 24 Mayıs'ta İsfendiyaroğlu Kasım Bey'i elçi olarak imparatora göndererek şehri teslim etmesini istese de anlaşma sağlanamadı.
Gemilerin Haliç'e indirilmesi ile savaşın seyri Osmanlılar lehine dönerken, Sultan 2. Mehmed, 29 Mayıs'ta büyük taarruz için emir verdi. 29 Mayıs'ta günün ilk ışıkları ile başlayan taarruzla, surlar aşıldı.
29 Mayıs 1453'te kapıları açılan İstanbul, Sultan 2. Mehmed'in önderliğindeki Osmanlı birlikleri tarafından fethedildi. Hazreti Peygamber'in övgüsüne mazhar olarak "Fatih" unvanını alan Sultan 2. Mehmed, büyük bir hoşgörü ile şehri yağmalatmazken, fethin nişanesi olarak da Ayasofya'yı camiye dönüştürdü.
İstanbul’un fethinin 571. yılında, bu kutlu zaferin mimarı Fatih Sultan Mehmed Han başta olmak üzere, fethi müjdeleyen Efendimiz’i, surlar önünde şehit düşen sahabeleri ve bu kutlu müjdeye mazhar olan ecdadımızı rahmet ve minnetle yâd ediyoruz. Ruhları şâd, mekânları cennet olsun.
