Katolik dünyasının yeni ruhani lideri Papa 14. Leo, selefi Papa Franciscus’un (Francis) ömrünün vefa etmediği vasiyeti yerine getirmek üzere Türkiye’de. 27 Kasım 2025 tarihinde başlayan ve Ankara temaslarının ardından İstanbul ve İznik’e uzanan bu ziyaret, zahirde dinî bir "hac" ve anma töreni gibi sunulsa da, perde arkasında küresel güç dengelerinin, Trump dönemiyle şekillenen "Büyük Batı" stratejisinin ve Ortodoks-Katolik birleşmesinin sancılarını barındırıyor.
Peki, Amerikan kökenli Papa 14. Leo, seçilmesinin hemen ardından neden ilk yurtdışı ziyaretini Türkiye’ye yaptı? Bu ziyaretin "görünen" ve "görünmeyen" veçhelerine, Abdullah Çiftçi’nin analizleri ve sahadaki gelişmeler ışığında bakıyoruz:
1. Zahiri sebep: 1700 Yıllık "Amentü" ve İznik Konsili
Ziyaretin resmî diplomasideki ve dini literatürdeki gerekçesi gayet net: Hristiyanlık tarihinin en önemli kırılma noktası olan Birinci İznik Konsili’nin (MS 325) 1700. yıl dönümü.
Tarihî sürece bakıldığında, Roma İmparatoru I. Konstantinos’un 325 yılında topladığı bu konsil, Hristiyan teolojisinin "anayasası"nı belirlemişti. “İsa’nın tanrısal tabiatının (haşa) oylandığı ve kabul edildiği” bu konsil, Hristiyanlığın kurumsallaşması adına atılan en büyük adımdı. Bugün Papa 14. Leo, İznik’te su altındaki bazilika kalıntıları üzerinde yapılan ayine katılarak, hem Katolik hem de Ortodoks dünyası için "birlik" mesajı veriyor.
Ziyaretin zamanlaması da manidar; zira 30 Kasım, Fener Rum Patrikhanesi’nin kurucusu kabul edilen Aziz Andreas Yortusu’na denk geliyor. Papa, seleflerinin (6. Paul, 2. Jean Paul, 16. Benedikt ve Franciscus) izinden giderek, İstanbul’daki Fener Rum Patriği Bartholomeos ile "Kardeşiz, biriz" mesajını yineliyor[1].
2. Bâtıni sebep: "Askersiz Vatikan" ve Büyük Batı stratejisi
Ancak mesele sadece teolojik bir anmadan ibaret değil. Abdullah Çiftçi’nin dikkat çektiği üzere, bu ziyaret küresel bir satrancın hamlesi olarak okunmalı. Çiftçi’ye göre, Avrupa ve genel olarak Batı dünyası, askeri ve demografik gücünü kaybetmiş durumda. Batı'da "ülkem için savaşırım" diyenlerin oranı %10-20'lere gerilemişken, küresel sistemin elinde kalan en büyük güç "yumuşak güç" (soft power) yani din diplomasisi[2].
Donald Trump’ın ABD Başkanlığı’na dönüşüyle birlikte dillendirdiği "Batı medeniyetini kurtaracağız" ve "Hristiyanlığımızı koruyacağız" söylemleri, Vatikan’ın bu hamlesiyle birebir örtüşüyor. "Büyük Batı" projesi, Katolik ve Ortodoks dünyasını (Rusya hariç) birleştirerek, yükselen Doğu (Çin-Rusya bloğu) karşısında tahkim edilmiş bir manevi cephe oluşturmayı hedefliyor.
3. Rusya ve Ortodoksluk üzerindeki Hakimiyet Savaşı
Ziyaretin en kritik jeopolitik boyutu, Rusya ile ilgili olan kısmı. Rusya, Sovyetler sonrası dönemde ulusal kimliğini Ortodoksluk üzerine inşa etti ve Moskova Patrikhanesi üzerinden Balkanlar ve Ortadoğu’da ciddi bir nüfuz alanı oluşturdu. Ukrayna Savaşı ile birlikte Ukrayna Kilisesi’nin Moskova’dan kopup Fener’e (İstanbul) bağlanması, bu dinî savaşın en somut örneğiydi.
Papa 14. Leo’nun İstanbul’da Patrik Bartholomeos ile vereceği "birlik" fotoğrafı, Rusya’nın teolojik yalnızlaştırılmasına sebep oldu. Çiftçi’nin tabiriyle, "Rusya Ortodoksluk üzerinden siyasal entegrasyon yürütüyor, Batı ise İstanbul üzerinden bunu kırmaya çalışıyor." Yani Papa’nın ziyareti, Ursula von der Leyen’in "Ukrayna savaşı çok daha büyük bir oyunun parçasıdır" sözünü doğrular nitelikte, Rusya’nın dini hegemonyasını kırma girişimidir[2].
4. Neden şimdi?
Trump’ın seçilmesi, Avrupa’daki aşırı sağın (Hristiyan kimlikçilerin) yükselişi ve Batı’nın askeri çöküşü, Vatikan’ı sahaya inmeye zorladı. Abdullah Çiftçi’nin analizinde vurguladığı gibi; Batı’nın askeri yok, genç nüfusu yok, dolayısıyla "Papa ile işgale gelecek halleri yok." Ancak zihinleri ve gönülleri konsolide etmek için ellerindeki tek kart olan "Kutsal İttifak" kartını oynuyorlar.
1054 yılında birbirini aforoz eden Doğu ve Batı kiliselerinin, 1965’te başlayan diyalog sürecini 2025’te İznik’te "tam birlik" şovuna dönüştürmesi, yaklaşan küresel fırtına öncesi safları sıklaştırma çabasıdır.
Hülasa; Papa 14. Leo İstanbul’a sadece dua etmeye gelmedi; çöküşteki Batı medeniyetinin manevi harcını karmaya ve Rusya’sız bir Hristiyan birliği mimarisine omuz vermeye geldi.
Dipnotlar:
[1] Agos, "Papa Türkiye'ye neden geliyor?", 26 Kasım 2025.
[2] Abdullah Çiftçi, "PAPA LEO NİYE TÜRKİYE'YE GELDİ? ÇOK DAHA BÜYÜK BİR OYUNUN PARÇASI!", YouTube Yayını, 27 Kasım 2025. (Erişim: 29 Kasım 2025).
[3] Bianet, "Papa XIV. Leo'nun İznik Ziyareti", 1 Kasım 2025.
[4] Habertürk, "Papa XIV. Leo neden İznik'e geliyor?", 27 Kasım 2025.