ABD'de Başkan Donald Trump'ın siyasi müttefikleri tarafından desteklenen ve "Tek Büyük Güzel Tasarı" (One Big Beautiful Bill) olarak adlandırılan kapsamlı vergi ve harcama paketi, Senato'da kıl payı bir oylamayla kabul edildi. Ancak tasarının, federal borcu 3,3 trilyon dolar artıracağı ve yaklaşık 12 milyon kişiyi sağlık sigortasından mahrum bırakacağına yönelik analizler, ülkedeki siyasi ve ekonomik kutuplaşmayı daha da derinleştirdi.
ABD Senatosu, Cumhuriyetçilerin hazırladığı tartışmalı yasa tasarısını 2 Temmuz'da 51'e 50 oyla kabul ederek Temsilciler Meclisi'ne gönderdi. Temsilciler Meclisi'nde nihai oylaması beklenen tasarı, federal borçlanma limitini rekor seviyede 5 trilyon dolar artırmayı, vergi indirimlerini kalıcı hale getirmeyi ve sosyal harcamalarda devasa kesintiler yapmayı öngörüyor.
CBO'DAN UYARI: BORÇ YÜKÜ VE SİGORTASIZLIK ARTACAK
Tarafsız bir kurum olan Kongre Bütçe Ofisi'nin (CBO) yayımladığı son raporlar, tasarının ekonomik ve sosyal maliyetinin endişe verici boyutlarda olduğunu ortaya koydu.
Reuters ve Associated Press gibi uluslararası ajansların da aktardığı CBO verilerine göre, tasarının Senato'dan geçen son hali, federal borç yükünü önümüzdeki on yıl içinde 3,3 trilyon dolar daha artıracak. Tasarının Temsilciler Meclisi'nde mayıs ayında kabul edilen ilk versiyonu için bu rakam 2,4 trilyon dolar olarak hesaplanmıştı. Senato'daki revizyonla birlikte vergi indirimlerinin süresinin uzatılması, borç yükünü yaklaşık 900 milyar dolar daha artırdı.
En ciddi uyarı ise sağlık sigortası alanında geldi. CBO'nun analizine göre, tasarının yasalaşması halinde 2034 yılına kadar 11,8 milyon kişi sağlık sigortasını kaybedecek. Bu kayıpların temel nedeni, düşük gelirli aileler ve çocuklar için hayati önem taşıyan Medicaid, ACA (Karşılanabilir Bakım Yasası) sübvansiyonları ve CHIP (Çocuk Sağlığı Sigorta Programı) programlarında yapılacak 930 milyar dolarlık kesinti olarak gösteriliyor. Tasarı ayrıca, bu yardımlardan faydalanmak için haftada 80 saatlik çalışma zorunluluğu gibi ağır şartlar getiriyor.
SİYASİ ARENA KİLİTLENDİ: GÖZLER TEMSİLCİLER MECLİSİ'NDE
Senato'dan geçen tasarının kaderi, Cumhuriyetçilerin 220'ye 212 gibi kırılgan bir çoğunluğa sahip olduğu Temsilciler Meclisi'nde belli olacak. Politico'nun haberine göre, Cumhuriyetçi Parti liderliği, tasarıyı fire vermeden geçirebilmek için yoğun bir kulis faaliyeti yürütüyor.
Ancak parti içindeki "mali şahinler" (fiscal hawks) olarak bilinen ve kamu harcamalarının artmasına şiddetle karşı çıkan grupların, 5 trilyon dolarlık borç tavanı artışına ve 3,3 trilyon dolarlık ek borçlanmaya sıcak bakmadığı biliniyor. Yalnızca dört Cumhuriyetçi üyenin saf değiştirmesi, tasarının reddedilmesi için yeterli olacak.
Analistler, tasarıyı Cumhuriyetçi Parti'nin "vergi indirimi ve sınır güvenliği" önceliklerini, "sosyal devletin budanması" pahasına hayata geçirme hamlesi olarak yorumluyor. 2017'de yürürlüğe giren ve büyük ölçüde borçla finanse edilen vergi indirimlerinin kalıcı hale getirilmesi, kamu maliyesi üzerindeki baskıyı artırıyor.
Medicaid ve gıda yardımı gibi programlarda öngörülen kesintiler, doğrudan en savunmasız ve yoksul kesimleri hedef alıyor. Tasarının savunma ve sınır güvenliği harcamalarına ek kaynak ayırması ise ABD'nin küresel askeri pozisyonunu sürdürmek için iç sosyal harcamalardan feragat ettiği eleştirilerine neden oluyor.
Cumhuriyetçilerin, Bağımsızlık Günü tatili öncesinde tasarıyı yasalaştırarak seçim yılına girerken "vergi indirimleri refah getirir" algısını güçlendirmeyi hedeflediği, ancak CBO rakamlarının bu siyasi hamlenin ardındaki ağır ekonomik faturayı gözler önüne serdiği belirtiliyor.
