Tarihî ölçekte yeniden silahlanma
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik 2022’de başlayan tam ölçekli saldırısı, Avrupa’nın savunma sanayii altyapısında köklü bir dönüşümü tetikledi. Kıtanın dört bir yanında mühimmat, füze, zırhlı araç ve hava savunma sistemleri üreten tesisler, son üç yıl içinde barış dönemindeki genişleme hızının üç katına ulaşan bir ivmeyle büyüdü. Toplamda 7 milyon metrekareyi aşan yeni üretim alanı, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana görülmemiş ölçekte bir yeniden silahlanma sürecine işaret ediyor.
Savaş modeline geçiş
2020–2021 döneminde Avrupa’daki savunma tesislerinin toplam genişlemesi 790 bin metrekare ile sınırlıyken, 2024–2025 döneminde bu rakam 2,8 milyon metrekareye yükseldi. Uzmanlar bu artışı, “ihtiyaç anında üretim” esasına dayanan barış dönemi modelinden, sürekli ve yüksek kapasiteli savaş dönemi üretim modeline geçiş olarak değerlendiriyor.
AB destekli üretim atağı
Avrupa Birliği, “Act in Support of Ammunition Production” (ASAP) programı kapsamında 500 milyon avroluk bir bütçeyi mühimmat üretim kapasitesinin artırılmasına ayırdı. Bu fon, yeni tesislerin inşasında ve mevcut fabrikaların kapasite genişletmesinde doğrudan etkili oldu. Programdan yararlanan tesisler, diğerlerine kıyasla çok daha hızlı bir şekilde devreye girdi ve üretim hatlarını modernize etti.
Öne çıkan tesisler ve projeler
Avrupa genelinde birçok ülke, savunma üretimini artırmak için stratejik yatırımlar yaptı.
-
Macaristan’da Várpalota tesisinde Rheinmetall ortaklığıyla mühimmat üretimi başlatıldı; 30 mm mühimmatın ardından 155 mm top mermisi ve tanksavar mühimmatı üretimi de planlanıyor.
-
Almanya’da hava savunma sistemleri ve füze üretimi yapan fabrikalar genişletildi; NATO siparişleri ile kapasite artırımı hedefleniyor.
-
İngiltere’de BAE Systems, Güney Galler’de 155 mm top mermisi üretimini 16 katına çıkaracak yeni bir patlayıcı dolgu tesisi inşa ediyor.
Kapasite hedefleri
Avrupa, mühimmat üretiminde tarihi bir kapasite artışı hedefliyor. 2022’de yılda yaklaşık 300 bin adet olan 155 mm top mermisi üretiminin, 2025 sonuna kadar 2 milyon adede çıkarılması planlanıyor. Bazı üreticiler, 2027 itibarıyla bu sayıyı 3 milyona ulaştırmayı hedefliyor. Bu artış, sadece mevcut savaşların ihtiyaçlarını karşılamakla kalmayacak, aynı zamanda gelecekteki olası çatışmalara yönelik stok oluşturma stratejisinin de bir parçası olacak.
Kalıcı bir dönüşüm
Savunma sanayii uzmanları, Avrupa’da yaşanan bu büyümenin geçici olmadığını vurguluyor. Fabrika kapasiteleri, mühendislik altyapısı ve tedarik zincirleri, barış döneminde küçülmeyecek şekilde yeniden yapılandırılıyor. Bu da Avrupa’nın, uzun süreli bir jeopolitik gerilim ve çatışma riskine hazırlıklı olma stratejisinin sanayi ayağını oluşturuyor.
