Sevkiyatlar düşüş trendinde
Vessel-tracking verilerine göre Rusya’nın deniz aşırı ham petrol ihracatı, 10 Ağustos’a kadar geçen dört haftada günlük ortalama 3,11 milyon varil olarak gerçekleşti. Bu rakam, Temmuz ortasından bu yana kaydedilen en düşük seviye olsa da hâlâ yıl içerisindeki normal aralıkta bulunuyor. Haftalık bazda ise sevkiyat hacmi 23,31 milyon varile yükselmiş olsa da, dört haftalık ortalamada yaklaşık 100 bin varillik düşüş yaşandı.
Uzmanlara göre bu düşüşün ardında hem mevsimsel talep dalgalanmaları hem de fiyatlardaki gerileme etkili oldu.
Gelirler fiyat baskısıyla azaldı
Rusya’nın ham petrol ihracatının brüt değeri, fiyatlardaki düşüş nedeniyle bir önceki haftaya kıyasla yaklaşık 50 milyon dolar gerileyerek 1,38 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Baltık ve Karadeniz çıkışlı Urals tipi petrolün varil fiyatı ortalama 3 dolar, Pasifik çıkışlı ESPO tipi petrolün fiyatı ise yaklaşık 4 dolar düştü. Bu düşüşler, hem Rusya’nın ihracat gelirini hem de global fiyat dengelerini aşağı çekti.
Asya pazarı hâlâ ana rota
Rus petrolünün en büyük alıcıları arasında hâlen Çin başı çekiyor. Diğer Asyalı alıcılar da önemli paya sahip. Hindistan’a yapılan bazı sevkiyatlar ise “bilinmeyen” varış noktaları olarak sınıflandırıldı. Bu sınıflama, sevkiyatların ilerleyen dönemde farklı pazarlara yeniden atanabileceği anlamına geliyor.
Enerji analistleri, Asya pazarının Rusya için vazgeçilmez olmaya devam ettiğini, özellikle Batı yaptırımlarının ardından Avrupa pazarındaki kayıpların bu rota ile telafi edildiğini belirtiyor.
ABD’nin Hindistan’a tarifeli baskısı
ABD Başkanı Donald Trump, Hindistan’ın Rusya’dan ham petrol alımlarına karşılık olarak, ülkenin ABD’ye ihracatına ek %25 gümrük vergisi getirdi. Böylece toplam gümrük vergisi oranı %50 seviyesine çıktı. Washington yönetimi, bu adımı Hindistan’ın Moskova ile enerji ticaretini azaltması için bir baskı aracı olarak kullanıyor.
Hindistan’ın devlet rafinerileri, bu baskı sonrası bir miktar Rusya dışı tedarikçilerden ham petrol satın almaya başladı. Ancak Rusya’dan yapılan sevkiyatlarda anlamlı bir azalma henüz gözlenmedi. Etkilerin ekim ayında verilecek yeni yükleme kararlarıyla ortaya çıkması bekleniyor.
Pazar dengeleri ve siyasi yansımalar
Uzmanlar, Rusya’nın Hindistan ve Çin gibi büyük alıcılarını kaybetmemek için fiyat avantajını korumaya çalıştığını, ABD’nin tarifelerinin ise kısa vadede ciddi bir etki yaratmasının zor olduğunu ifade ediyor. Buna rağmen, Hindistan’ın alternatif tedarik kanallarına yönelmesi durumunda Rusya’nın Asya pazarındaki hâkimiyetinde kısmi kırılma yaşanabilir.
Küresel enerji piyasası açısından bakıldığında, Asya’da talep dengeleri değişirse Rusya’nın petrolünü başka pazarlara yönlendirme çabası artabilir; bu da tanker rotalarından fiyat oluşumuna kadar birçok alanda zincirleme etki yaratabilir.
