1924 Anayasası 6 bölümden oluşmaktadır ve 105 madde vardır. Anayasanın ismi de Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’dur.
Anayasanın üstünlüğü ilkesi 103. Maddede açıkça ilan edilmiş; fakat kanunların Anayasaya uygunluğunu denetleyebilecek bir kurum olmadığı için bu kural boşlukta kalmıştır. Zaten daha sonra Anayasaya aykırı kanunlar da çıkarılacaktır.
1924 Anayasası katı bir anayasadır. Anayasa değişikliği teklifi meclis üye tam sayısının en az üçte ikisi tarafından kabul edilmelidir, diyor. Fakat anayasanın sertliği gerçek bir müeyyideye kavuşmadığı için, adi kanunlarla anayasaya aykırı hükümleri kabul etmek, yani dolaylı yoldan anayasayı değiştirmek mümkün olmuştur.(1)
11 Ağustos 1923’de II. Meclis oluşur. Kurucu meclis değildir, çünkü anayasa hazırlamak için oluşmamıştır.(2) Kanun-i Esasi Komisyonu bir anayasa hazırlıyor, Mart 1924’de Meclis bir karar alıyor. Salt çoğunluğunun üçte ikisi ile anayasa değiştirilebilir, diye. Ve 20 Nisan 1924’de yeni anayasa kabul ediliyor.
Devlet şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki I. Maddenin değiştirilmesi teklif dahi edilemez.
Hürriyetler geniş ve ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş fakat güvencesi belirtilmemiş, böylece meclis hürriyetleri dilediği gibi sınırlayacak kanunlar çıkarabilmiştir.
1924 Anayasası kuvvetler birliğini benimser. Yasama, yürütme ve yargı mecliste toplanmıştır. Yasaların yorumlanmasını bile meclise bırakır, yargının içtihadi yetkisini kısar. Yürütme ise meclis adına iş görmektedir.
Makalenin tamamı için TIKLA
