Kariye”, Chora kelimesinden türetilmiştir. 408-450 yıllarında inşa edilen Konstantinopolis surlarının dışında kalması nedeniyle Türkçe bir kelimeye dönüşmüştür. İyi korunmuş mozaikleri ve freskleriyle dünyaca ünlüdür. Mozaiklerdeki derinlik ve figürlerdeki hareketlilik, Orta Çağ’da Rönesans dönemini anlatan mükemmel bir sanatsal öneme sahiptir.
11. yy'da kilise büyük bir dönüşüm geçirerek yazılı haç tarzında inşa edilmiştir. Mekanın iç kısmını kaplayan karmaşık sanat eserleri, İncil’den ve İsa’nın hayatından hikayeler anlatıyor.
Naos bölümünde günümüze ulaşmış üç adet mozaik panel bulunmaktadır. “Naos”, kilisenin ana toplanma alanına verilen isimdir. Naos’a girdiğinizde sağ tarafta karşınıza çıkan mozaik, Meryem ve bebek İsa’nın resmedildiği mozaiktir.
Sol tarafa baktığınızda da İsa ve Mesih figürünü görürsünüz. Bu mozaik aslında bütün kiliselerde, özellikle kubbelerde bulunan bir sahnedir. Önemli dini törenlerde saray kilisesi ve şapel olarak kullanılmıştır.
Chora Kilisesi bir müddet kilise işlevini sürdürdükten sonra 1511 yılında Atik Ali Paşa tarafından camiye çevrilmiştir. 1945 yılında müzeye çevrilmiştir. 1948’de, restorasyon programına sponsor olundu. O zamandan sonra bina artık işlevsel bir cami olmaktan çıktı. 1958’de tekrar müze olarak halka açıldı.
2019 tarihinde yapının camiye çevrilmesine karar verilmiş, 2020 yılında ise cami olarak değiştirilmiştir. Tam dört yıllık bir restorasyon çalışmasının ardından 2024 yılında ibadete ve ziyaretçilere tekrar açıldı.
Fatih Edirnekapı ilçesinin incilerinden biri olan Kariye Camii, mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerlerden biridir. Sahabeden Ebu Said el-Hudri’nin kabri de cami bahçesinde bulunuyor.
Bu zamana kadar gördüğüm her detayına hayran bırakan en ihtişamlı yapılardan biri. Mozaik, canlı renkler ve dekoratif öğeler ile muhteşem bir sanat eseri; her detayına gözlerinizi alamadan bakacağınız, ince usta işçiliğine ve ayrıntılarına hayran kalacağınız muhteşem bir eser.
Naos olarak adlandırılan oda, halılarla süslenmiş ve bir minber ile döşenmiş. Daha önce cami olarak kullanıldığı zamandan beri mermer ve mihrap hâlâ ayakta duruyor. İçerisinde dolaşırken her detayına ayrı ayrı odaklanıp Bizans sanatının esintisini hissediyorsunuz.
Caminin çevresindeki sokaklar ve yakın konumdaki diğer camiler, keyifli ve kültürel bir gezi için ideal duraklar sunmaktadır.
